+12 °С
Болотло
Бөтә яңылыҡтар
Ҡырҡтартма
10 Декабрь 2019, 18:00
Хуш киләһең, Яңы йыл – Сысҡан йылы!
Яңы йыл байрамына сценарий кәрәкме? Бихисап уҡыусыларыбыҙҙың һорауы буйынса, Яңы йыл байрамына сценарийҙы тулыһынса сайтыбыҙға һалабыҙ.#Шоңҡаржурналы #Яңыйыл #сценарий
Фәрзәнә Ғөбәйҙуллина
Ҡатнашалар:
Алып барыусы
Ҡуян
Бүре
Жираф
Кәзә
Убырлы ҡарсыҡ
Ҡәһ-ҡәһә
Аҡъял батыр
Әбйәлил
Сусҡа
Беренсе бала
Икенсе бала
Өсөнсө бала
Дүртенсе бала
Бишенсе бала
Алтынсы бала
Етенсе бала
Ҡыш бабай
Ҡарһылыу
Сысҡан
Ҙур зал матур итеп биҙәлгән, уртала шыршы ултыра.
Алып барыусы. Урал иңләп ҡарҙар яуа,
Яуа көн-төн буранлап.
Алыҫтағы тау күгелйем,
Яҡындағы – сағыу аҡ.
Йәшел шыршы-ҡарағайҙар
Йәм бирә тирә-яҡҡа,
Осло һөңгөләрен тотоп
Баҫҡандар улар һаҡҡа.
( Ф. Туғыҙбаева шиғыры)
Һикерәңдәп ҡуян килеп сыға.
Ҡуян. Яңы йылды ҡаршылайым,
Һыйым мул – күп кишерем,
Кишерҙән мин тәмлекәстәр
Ҡунаҡтарға бешерҙем.
Тейен, тумыртҡа, һайыҫҡан
Тоғро минең дуҫтарым,
Дуҫтар менән күңелле
Йәйҙәрен һәм ҡыштарын.
Дуҫтар менән хатта йөҙ йыл
Йәшәргә лә самам бар,
Бүренән дә ҡурҡмайым мин,
Йәшерә лә ҡуя ҡар.
(Ф. Туғыҙбаева шиғыры)
Бүре сыға.
Бүре. Йәшереп ҡуймаһын әле,
Минең күҙҙәрем осло,
Тәпәйҙәрем ныҡлы-көслө,
Үҙем, һай, үткер тешле!
Алып барыусы. Ҡуйығыҙсәле, бер-берегеҙҙең маҙаһына теймәй генә Яңы йылды матур ҡаршылайыҡ. Хәҙер башҡа хайуан-йәнлектәр ҙә, балалар ҙа килеп етерҙәр.
Вальс уйнай. Матур итеп кейенгән балалар көйгә әйләнеп бейеп сығалар. Бүре менән Ҡуян да бергәләшеп бейеп китәләр. Жираф сыға.
Жираф. Бында ниндәй уйын-көлкө,
Яҡтырған бар тирә-яҡ,
Әллә ниндәй уттар яна,
Был күренеш миңә ят.
Алып барыусы. Бына, Жираф ағай,
Беҙҙә шундай ҙур байрам,
Уртала матур шыршыбыҙ,
Уттары ҡояш-айҙай.
Жираф. Бындай байрам күргәнем юҡ
Ап-аҡ ҡомоғоҙ һыуыҡ,
Тышта шундай ҡом бураны,
Мине индерҙе ҡыуып.
Алып барыусы. Ул ҡом түгел, ап-аҡ ҡар,
Аҡ ҡарҙа бар бәрәкәт,
Йылынырһың беҙҙең менән,
Бейеп итһәң хәрәкәт.
Жираф бейей.
Бүре. Был ниндәй һонтор тағы!
Муйынынан башҡа уның
Ашарлыҡ ере бармы!
Ете бәрәсен эйәртеп, Кәзә килеп сыға.
Бүре шатлыҡтан ҡулдарын ыуа-ыуа сәпәкәй итеп олоп ебәрә.
Бүре. У-у-у, о-о-о! Кәзә-кәзә-кәзәкәй,
Кәзә кейгән кәзәкей,
Кәзәкәйҙең кәзәкейе
Үҙенә бигрәк бәләкәй.
Билен дә быуған булған,
Кәпәс тә кейгән булған,
Кәпәсенең эсенә
Ҡар бөртөктәре тулған.
Йомшаҡҡай бәрәстәре,
Тек-тек-тек итектәре,
Ҡана ҡосоп алайым,
Тотоп ҡына ҡарайым,
Ҙур тоғома һалайым
Берәй Кәзә малайын.
Бәрәстәрҙе баҫтыра башлай.
Кәзә. Мәккә-кә лә, мәккә-кә,
Беҙ килгәйнек мәктәпкә,
Шыршылы ҙур байрамға,
Бейергә шат майҙанда.
Теймә бәрәстәремә,
Яндарына баҫма ла!
Ҡосоп ҡына ҡарайым, тип,
Ауыҙыңды асма ла!
Малайҙарымды теҙеп,
Хәҙер ташларбыҙ һөҙөп.
Бүре (ҡурҡып). Әстәғин, мин шаяртам!
Кәзә. Йөрөмә беҙҙең арттан!
Убырлы ҡарсыҡ сыға.
Убырлы ҡарсыҡ. Әһ-һә, бында ҙур табын,
Китермен дә ҡотороп,
Кемгәлер хөсөт ҡороп,
Ашармын тотоп-тороп,
Көлөрмөн ауыҙ йырып,
Әһә-һә лә, әһ-һә-һә,
Килеп етһен Ҡәһ-ҡәһә!
Майҙан буйлап йөрөрбөҙ,
Кәрәктәрен бирербеҙ.
Алып барыусы. Һаумы, Убырлы инәкәй!
Беҙ һине яратабыҙ!
Һинең менән йырлап-бейеп
Шыршыны уратабыҙ.
Балалар етәкләшеп шыршы тирәләй әйләнә, йырлай.
(К. Кинйәбулатова һүҙҙәренә С. Низаметдинов көйө.)
Балалар. Килсе, Яңы йыл,
Уйнайыҡ бергә!
Сәскәле, гөллө
Рәхәт киң илдә.
Их, беҙҙең шыршы,
Ул ниндәй ҡупшы!
Янында күмәк
Уйнауы яҡшы.
Әйҙә, Аҡ бабай,
Һине көттөк беҙ.
Һикереп уйнарға
Һағынып бөттөк беҙ.
Килсе, Ҡыш бабай,
Йырлайыҡ бергә.
Яңғыраһын шат йыр
Бәхетле илдә!
Убырлы ҡарсыҡ. Һеҙҙең йырлағанды тыңлап,
Күңелем китте тулып,
Әйҙә әле, Бүрекәй,
Ебәр әҙерәк олоп.
Бүре (олой). У-у-у, о-о-о-у!
Ҡәһ-ҡәһә сыға.
Ҡәһ-ҡәһә. Кем мине саҡырҙы?
Бында ниндәй шатлыҡ тағы!
Уттары яна гөлтләп,
Барыһы суҡтай кейенгән,
Йырҙар ағыла гөрләп.
Убырлы Ҡарсыҡ. Ҡәһ-ҡәһә, Ҡәһ-ҡәһә,
Һин килеү шатлыҡ таһа!
(Ҡолағына бышылдап)
Кил, байрамды боҙайыҡ,
Ҡойон яһап уҙайыҡ!
Ҡылайыҡ берәй хаслыҡ,
Беҙгә лә булһын шатлыҡ!
Ҡәһ-ҡәһә. Байрамды боҙоу еңел,
Ул миңә ауыр түгел.
Батыр килеп сыҡмаһын,
Тетрәнеп тора күңел.
Тетмәбеҙҙе тетмәһен!
Убырлы ҡарсыҡ. Хәҙер ниндәй батыр булһын!
Үтте батыр заманы,
Инде донъяларҙы баҫты
Беҙҙең ише яманы.
Кендеккә тағып алҡа,
Уҡыйҙар илке-һалҡы,
Һүгенеп ауыҙ йыра,
Ҡулында һәр саҡ һыра,
Ауыҙында тәмәке,
Кеҫәлә үткер бәке,
Уға өндәшеп ҡара!
Аҡырайып аҡыра!
Шундай балалар барҙа
Шатланып ауыҙ йырам,
Бына ҡайҙа ул байрам,
Ҡалам аптырап хайран!
Алып барыусы. Балалар, беҙҙең арала шундай ҡунаҡтар бармы икән? Тәмәкесе, һүгенеүсе, һыра һемереүселәр юҡтыр ул беҙҙең арала?
Балалар. Юҡ! Юҡ! Юҡ!
Убырлы ҡарсыҡ (Ҡәһ-ҡәһәгә). Былар хәҙер Ҡыш бабайҙарын саҡырасаҡ,
Әйҙә мин бабай булам, һин булырһың Ҡарһылыу…(Сығалар.)
Алып барыусы. Балалар, әйҙәгеҙ, шыршыны уратып, таҡмаҡ әйтеп, бейеп алайыҡ әле. Кемегеҙ ҡыҙыҡ таҡмаҡ әйтер, шуға бүләк тапшырырбыҙ.
Беренсе бала. Әйҙә, Бүре, баҫ әле,
Күңелеңде ас әле!
Икенсе бала. Баҫ әле, Оҙонғолаҡ,
Абынып ҡуйма ҡолап!
Уртаға берәүҙе саҡырып, таҡмаҡ әйтеп бейетәләр.
Ул туҡтап, үҙе таҡмаҡ әйтеп, икенсе баланы саҡыра.
Таҡмаҡ әйтә белмәһә, шиғри юлдар әйтергә мөмкин.
Өсөнсө бала. Байрамға килгән һарыҡ,
Эй, йөрөй, бахыр, арып,
Баҫа ул шыҡ-шыҡ итеп,
Ҡарайым иҫем китеп.
Бүре. Ҡайҙа Убырлы ҡарсыҡ?
Һемтәңдәп йөрөй ҡасып,
Берәй тауыҡ сыҡмаҫмы, тип,
Йөрөйөм ауыҙ асып.
Алып барыусы. Балалар, беҙҙең Ҡыш бабайыбыҙ ҙа юҡ, Ҡарһылыу ҙа һаман килеп етмәгән. Бер-бер хәл булманы микән? Ҡәһ-ҡәһә менән Убырлы инәйебеҙ ҙә юҡҡа сыҡты…
Ишек шаҡыған тауыш ишетелә. Ҡыш бабай булып кейенгән Убырлы ҡарсыҡ инә.
Убырлы-Ҡышбабай. Һаумыһығыҙ, балалар!
Һеҙгә тиҙерәк киләм, тиеп,
Үттем урман-далалар.
Һеперткемә ултырып,
Ҡар-буранын туҙҙырып,
Ҡәһ-ҡәһәнән уҙҙырып (ауыҙын баҫа),
Әй, әттәгенһе, яңылыш ысҡынды ла.
Убырланып пыр туҙып
Килдем һеҙҙең байрамға.
Бүләк бирегеҙ тиҙерәк,
Ҡыбырҙағыҙ етеҙерәк!
Алып барыусы. Һаумы, Ҡыш бабай!
Балалар. Һаумы, Ҡыш бабай!
Убырлы бабай. Һау-һауларға мин эт түгел,
Былай ҙа ҡырыла ҡүңел.
(Ирештереп) Мин – Ҡыш бабай, Ҡыш бабай,
Тиҙерәк бүләк давай!
Алып барыусы. Аһ-аһ, олатай,
Бүләктәрҙе һин үҙең килтерәһең түгелме?
Уның йолаһы шулай.
Убырлы бабай (ирештереп). Йола шулай, йола былай,
Бүләк көтөп күңел дулай!
Алып барыусы (балаларға күҙ ҡыҫа). Олатай, ә ҡайҙа һуң Ҡарһылыу?
Убырлы бабай. Уның ҡайҙалығын суртым да белмәй.
Ҡәһ-ҡәһ…Ҡәһ-ҡәһ… Әй, әттәгенәһе,
Шул Ҡәһ…әр һуҡҡыры
Ҡыҙыҡай, йөрөйҙөр урман ҡыҙырып,
Ҡош-ҡорттарҙы туҙҙырып.
Ҡәһ…Ҡәһһылыу, килеп етсе, Ҡарһылыу!
Ҡәһ-ҡарһылыу инә.
Ҡәһ-ҡарһылыу. Һаумыһығыҙ, Убыр бабай!
Һаумыһығыҙ, балалар!
Балалар. Һаумы, Ҡарһылыу!
Алып барыусы. Балалар, әйҙәгеҙ, таҡмаҡ әйтеп бейетәйек әле Ҡыш бабай менән Ҡарһылыуҙы.
Балалар (таҡмаҡ әйтә). Имәнме иҙәнегеҙ,
Ҡайынмы иҙәнегеҙ?
Аяғыңда матур итек,
Нисә һум түләнегеҙ?
Убыр бабай менән Ҡәһ-ҡарһылыу бейей башлайҙар. Убыр бабайҙың аяғында тауыҡ тәпәйенә оҡшаған аяҡ кейеме.
Убыр бабай. Тәпәйҙәрем үҙемдеке,
Һөйләмәгеҙсе бушты,
Күп тауыҡты ботарланым,
Шуға тырнаҡтар үҫте.
Балалар. Аяҡтарың ник кәкрәйгән, Ҡарһылыу?
Танауҙарың ник тыржайған, Ҡарһылыу?
Аҙау тештәрең ыржайған, Ҡарһылыу,
Бармаҡтарың ник кәкере, Ҡарһылыу?
Ҡәһ-Ҡарһылыуҙы таҡмаҡ әйтеп бейетәләр.
(«Еҙнәкәй» көйөнә)
Ҡәһ-ҡарһылыу. Һеҙҙе ашағым килгәнгә, ҡәҙерле балалар.
Балаларҙы икәүләшеп баҫтыра башлайҙар.
Алып барыусы. Ярамай! Ярамай! Был бит шыршы байрамы, дуҫлыҡ байрамы. (Таҡмаҡ әйтә). Бейетәбеҙ, бейетәбеҙ,
Бейетәбеҙ беҙ уны,
Үҙебеҙҙең дуҫтар итеп
Йөрөтәбеҙ беҙ уны.
Ҡуян Ҡәһ-ҡәһә менән Ҡәһ-ҡарһылыуға йүгертеп кишер тоттора.
Алып барыусы. Балалар, былар ысын Ҡыш бабай менән Ҡарһылыу булманылар бит.
Ҡуян. Әйҙәгеҙ, батырҙарыбыҙҙы саҡырайыҡ.
Балалар. Аҡъял батыр! Әбйәлил!
Батырҙар сыға.
Аҡъял батыр, Әбйәлил. Һаумыһығыҙ, балалар! Һаумыһығыҙ, атай-әсәйҙәр! Һаумы, о-о-о, Убырлы инәй! Һаумы, Ҡәһ-ҡәһә!
Балалар. Һаумыһығыҙ, батырҙар!
Әбйәлил. Бында ниндәй тауыш, сыр-сыу?
Ҡәһ-ҡәһә. Мин… мин.. ней…теге Яңы йылда… ней маскарад, тип ней…ней Ҡарһылыу булып кейенгәйнем… Ҡош-ҡорттарҙы яратам шул…ифрат.
Убырлы ҡарсыҡ. Эйе, мин дә. Шул балалар бүләктәре күбәйеп, күстәнәс-кәнфиттәре артып китһә-нитһә, тештәре һыҙлап интекмәһендәр, тип уларҙы ҡайғыртып йөрөгән баш инде. Үҙемдең ауыҙымда бына ике генә тешем бар әле, шулай ҙа.
Аҡъял батыр. Ишетһен ҡолағығыҙ,
Күңел генә асығыҙ,
Итектәрҙе-ситектәрҙе
Тыпырҙатып баҫығыҙ!
Әбйәлил (ҙур арҡанын күрһәтеп). Батырҙар иҫән сағында
Беҙ ғәҙеллек һағында,
Дуҫлыҡ ялҡыны дөрләһен,
Кисәгеҙ һис боҙолмаһын,
Байрамығыҙ гөрләһен!
Алып барыусы. Балалар, әйҙәгеҙ үҙебеҙҙең ысын Ҡыш бабайыбыҙҙы саҡырайыҡ.
Аҡъял батыр. Ҡыш бабай тиҙерәк килеп етһен өсөн сәсәндәр ярышы ойошторайыҡ.
Әбйәлил. Эйе шул. Быйылғы йылды республикабыҙ йылы тип әйтһәк тә була. Аҡмуллалай сәсәндәр бармы икән арағыҙҙа?
Ҡәһ-ҡәһә. Һөйләйһегеҙ тағы. Ҡайҙан булһын ул сәсәнлек! Ҡыш бабайығыҙ ҙа килмәйәсәк. Бына күреп тороғоҙ. Йә, әйтегеҙ әле, «Иң әүәл кәрәк нәмә»?
Беренсе бала. Иң әүәл кәрәк нәмә – иман, тигән.
Әхирәт эштәренә инан, тигән.
«Хоҙай, кисер!» – тигән менән эш бөтмәйҙер,
«Иман шарты»н өйрәнмәһә – Иван, тигән.
Ҡәһ-ҡәһә. Икенсе ҡиммәт нәмә –…
Икенсе бала. ... – күңел, тигән,
Күңеле боҙоҡ әҙәмдән төңөл, тигән.
Боҙоҡҡа ер өҫтөнән аҫты артыҡ,
Булмаһа күңел таҙа – күмел, тигән.
Ҡәһ-ҡәһә. Өсөнсө ҡиммәт нәмә... –
Өсөнсө бала. …– аҡыл, тигән,
Аҡылһыҙҙа тәүфиҡ яғы таҡыр, тигән,
Аҙ эшкә асыуланып, динен боҙор,
Иманын көфөрлөккә һатыр, тигән.
Ҡәһ-ҡәһә. Дүртенсе…
Дүртенсе бала. Дүртенсе ҡиммәт нәмә – шөкөр, тигән,
Ниғмәткә шөкөрһөҙлөк – көфөр, тигән,
Ятҡан ерҙән: «Хоҙай, кисер» тигән – хурлыҡ,
Сәбәп эҙләп, төҙ юл менән йүгер, тигән.
Ҡәһ- ҡәһә. Бишенсе…
Бишенсе бала. Бишенсе ҡиммәт нәмә – әҙәп, тигән
Әҙәп тигән мөхәббәткә сәбәп, тигән.
Көфөрлөк әҙәплелә тормағандай,
Әҙәпһеҙҙә иман тотоу ғәжәп, тигән.
Ҡәһ-ҡәһә. Алтынсы…
Алтынсы бала. Алтынсы ҡиммәт нәмә – сабыр, тигән,
Сабыр кеше моратын табыр, тигән.
Һәр эштә сабырһыҙҙың төбө – хурлыҡ,
Сабырһыҙлыҡ башҡа бәлә һалыр, тигән.
Ҡәһ-ҡәһә. Етенсе…
Етенсе бала. Етенсе ҡиммәт нәмә – ихлас, тигән,
Ихласһыҙҙың эше ҡабул булмаҫ, тигән.
Аҡыллылар ошо һүҙҙе белһә кәрәк:
Иман, аҡыл, әҙәп, ихлас – юлдаш тигән.
Аҡъял батыр. Һай афарин, балалар! Бар икән әле сәсәндең тоҡомдары, ҡоромаған халыҡ тамырҙары!
Ҡыш бабай сыға.
Ҡыш бабай. Һаумыһығыҙ, балалар! Һаумыһығыҙ, сәсәндәр! Һаумыһығыҙ, батырҙар! Һаумыһығыҙ, ата-әсәләр! Һаумы, Убырлы ҡорҙаш!
Балалар бергә. Хуш киләһең, олатай! Һаумы, һаумы, Ҡыш бабай!
Алып барыусы. Олатай, бик һуңлап киттең бит әле.
Ҡыш бабай. Аҡ толпарыма атланып
Ирәмәлдән сыҡҡанда
Ҡәһ-ҡәһә пәйҙә булды,
Үкереп-үкереп иланы
Йөрәккә һалып ҡулды.
«Ете кәзә бәрәстәрен
Бүре ашаған, – тине.
Шуларҙы тиҙ генә барып
Һин генә ҡотҡар инде».
Бына шуға оҙаҡланым.
Кәзә. Әй, олатай, алдаған бит һине Ҡәһ-ҡәһә. Аллаға шөкөр, үҙем дә, бәрәскәйҙәрем дә иҫән-һауҙар, байрам итеп ятабыҙ.
Ҡыш бабай. Мин шат, мин шат. Балалар, ә минең ейәнсәрем Ҡарһылыу килеп етмәнеме ни әле? Ул бит алтын тояҡ күк боланға ултырып, күптән юлға сыҡҡайны. Ни хәл булды икән? Яуыздарға осрап, бәлә-ҡаза тейә күрмәһен.
Ҡәһ-ҡәһә. Әһ-һә-һә, әһ-һә-һә,
Бына булды мәрәкә,
Ҡарһылыу булды Ташһылыу,
Көтмәгеҙ уны тәккә!
Килеп йөрөмәҫ башҡа,
Әйләндерҙем бит ташҡа!
Һо-һо-һо, һа-һа-һа,
Мин үҙем бит Ҡәһ-ҡәһә!
Убырлы ҡарсыҡ. Ерҙә дуҫлыҡ булмаһын!
Яңғырамаһын йыр-моң!
Барыһы ҡалһын ҡатып!
Ҡәһ-ҡәһә. Мин тик үҙем, бер үҙем
Хаким итермен шашып!
Убырлы ҡарсыҡ. Шашмай тор әле, мине ҡайҙа ҡуяһың!
Минһеҙ һиңә тамуҡ булыр,
Ҡурҡмамын һис, мин бит Убыр!
Аҡъял батыр. Балалар, быларҙың яһиллығына ҡаршы бик ҙур көс бар, ул – дуҫлыҡ, берҙәмлек, тоғролоҡ.
Алып барыусы. Әйҙәгеҙ , балалар, дуҫлыҡ турында йырҙар йырлап алайыҡ әле. Моғайын, яуыз көстәрҙе еңә алырбыҙ ул.
«Бергә» бейейек йыры башҡарыла. (Р. Ниғмәтуллин һүҙҙәре, Д. Хәсәншин көйө)
Ҡулыма яулыҡ алам,
Башымды ҡырын һалам,
Аяҡтарым тып та тып,
Шәп булыр алһаң отоп.
Бигерәк тә күңелле,
Бейегән саҡта күмәк,
Әйҙә, һеҙ ҙә төшөгөҙ,
Кейеп ал зәңгәр күлдәк.
Тып-тып-тып, тып-тып-тып!
Бейерһең,алһаң отоп.
Бейеүе шундай рәхәт,
Дуҫыңдың ҡулын тотоп.
Ҡарһылыу сыға.
Балалар. Һаумы, һаумы, Ҡарһылыу!
Барса халыҡ. Һаумы Ҡарһылыу!
Ҡарһылыу. Һаумыһығыҙ, дуҫтар, туғандар! Һаумы, олатай! Һаумы, Ҡәһ-ҡәһә олатай! Һаумы, Убырлы өләсәй! Байрамға килә ятҡанда ни хикмәт менәндер таш һымаҡ ҡаттым да ҡалдымсы! Алға ла атлай алмайым, артҡа ла сигенеп булмай. Ҡар бөртөктәрем дә әллә ҡайҙа юҡ булды ла ҡуйҙыларсы! Шунан алыҫтан «Дуҫлыҡ, дуҫлыҡ, дуҫлыҡ», тигән ауаз яңғырап, йылы, рәхәт булып йомшарҙым да күк боланым менән елеп килеп тә еттем.
Ҡыш бабай. Әләйһәң, тағы ла дуҫлыҡ тураһында шиғыр-йырҙар башҡарығыҙ әле, балалар, ейәнсәремә тағы ла рәхәтерәк булһын.
Алып барыусы. Әйҙә, олатай, ейәнсәрең менән бергә үҙең дә бергә баҫ әле, күңелдәрең ас әле.
Күмәк йыр. Шыршы тирәләй.
(Фәрзәнә Ғөбәйҙуллина һүҙҙәре, Айһылыу Сәлмәнова көйө,
Баҫ, баҫ әле, Ҡыш бабай,
Баҫаһың елле, ҡалай,
Күңелдәрең күтәрелер,
Бейеп алһаң бер талай.
Баҫ, баҫ әле, Ҡарһылыу,
Тәндәреңде яҙ, һылыу,
Бигерәк тә килешә
Һиңә бейеүсе булыу.
Тыпыр-тыпыр тыпырлатып,
Бейе шыршы уратып,
Ялындырмайса баҫ әле,
Ҡул сабабыҙ яратып.
Ҡыш бабай ҙа, Ҡарһылыу ҙа
Бергә күңел асабыҙ,
Бәхет, ырыҫ, шатлыҡ теләп
Яңы йылға баҫабыҙ.
Ҡарһылыу. Олатай, ә ниңә шыршыбыҙ һаман тоҡанмаған ул?
Ҡыш бабай. Әйҙәгеҙ, күмәкләшеп бейеһәк, дуҫлыҡ ялҡыны үҙенән-үҙе тоҡандырыр беҙҙең шыршыҡайыбыҙҙы.
Балалар бейей башлау менән шыршыла уттар тоҡана. «Шыршыҡай» йыры башҡарыла.
(Ш. Биҡҡол һүҙәре, Н. Ғәлиев көйө)
Тышта ел уйнай,
Ҡар ҡыуып туймай,
Ул ғына тоймай,
Һалҡын, һалҡын.
Эй, ҡупшыҡай!
Эй, шыршыҡай!
Тағы нығыраҡ
Балҡы, балҡы!
Сусҡа (мырҡылдап илай). Миңә китергә кәрәк,
Һулҡылдап тибә йөрәк,
Йәшенеп ҡалайыммы?
Бүреләй олойоммо?
Мин – бәхетһеҙ-ҙ-ҙ!
Ҡыш бабай. Эй, Дуңғыҙҡайым! Һин ифрат та бәхетле! Һинең йылда күпме изге эштәр эшләнде. Яңы республика башлығы һайланды, күпме мәктәптәр һалынды, юлдар төҙөкләндерелде, яңы фатирҙарҙа күпме ғаиләләр өй ҡотланы, сабыйҙар донъяға килде, Республикабыҙҙың 100 йыллығы. Бөйөк шағирыбыҙ Мостай Кәримдең, Зәйнәб Биишева исемендәге «Китап» нәшриәтенең юбилей йылы – шул үҙе бәхет түгелме ни!?
Сусҡа. Ысынлап та, бик бәхетлемен икән шул. Тик…тик, һеҙҙең менән бер генә лә айырылышҡым килмәй ҙә.
Ҡарһылыу. Рәнйештәрең ҡасыр йөрәгеңә
Бар донъяға етер һөйөү тулһа.
Мин – бәхетле! – тиеп сал бөркөттәй
Тормош ҡаяһынан ҡарап торһаң.
Ҡояш кеүек ҡайнар бәхетеңдең
Эҫелеген күңелеңдә тойһаң…
(Лилиә Һаҡмар шиғыры)
Сусҡа. Аңланым, барыһын да аңланым, хушығыҙ! Ун ике йылдан мин тағы ла килермен әле һеҙгә яңы бәхет-шатлыҡтар менән! (Китә.)
Алыҫтан Сысҡан сыйылдағаны ишетелә.
Алып барыусы. Сусҡа йылы менән хушлаштыҡ,
Хәҙер килеп етер Сысҡан,
Мораҙыңа иреш быйыл,
Ғүмерең уҙғарма бушҡа!
Сысҡан сыға.
Сысҡан. Һаумыһығыҙ, балалар!
Ҡыш бабай (уны күтәреп ала). Һаумы, һаумы шуҡ малай, ифрат етеҙһең ҡалай! Һинең менән ергә именлек килһен! Шатлыҡ-бәхеттәр, изге теләктәр тормошҡа ашһын! Төклө аяғың менән!
Балалар. Һаумы, һаумы, Яңы йыл – Сысҡан йылы! Дуҫлыҡ, туғанлыҡ йылы!
Ҡарһылыу. Олатай, ә күстәнәстәребеҙҙе онота яҙғанбыҙ ҙаһа.
Ҡыш бабай. Әй, әттәгенәһе! (Сәпәкәй итә.) Айыу туғандар, индерегеҙ әле минең һандығымды, күстей-бүләктәрем күп.
Убырлы ҡарсыҡ, Ҡәһ-ҡәһә. Ә беҙгә бармы?
Ҡыш бабай. Әлбиттә, бар. Шыршы байрамында бер кем дә бүләкһеҙ ҡалмаҫ.(Бүләктәр тарата.)
Алып барыусы. Яңы йылдың төнгө табынында
Барыбыҙға теләк теләнем.
Беҙ ярата торған уртаҡ моңдо
Эстән генә, эстән көйләнем.
Ҡарһылыу. Иҫке йылдан өмөттәрҙе алдыҡ,
Елеп килде Яңы толпарҙа.
Беҙ бәхетле туған илебеҙҙә,
Беҙ бәхетле тоғро дуҫ барҙа.
(М. Хисамова шиғыры)
Алып барыусы. Әйҙәгеҙ, балалар, тағы ла бер йырлап алайыҡ әле.
Ҡарһылыу. Беҙҙә Яңы йыл,
Бейеү, шиғырҙыр,
Күңеллы шау-шыу,
Яңғырай йырҙар.
Бүре (кәзәне вальсҡа саҡыра).
Шыршыбыҙ күркәм,
Залыбыҙ иркен,
Талғын вальста
Әйләндек, иркә.
Барыһы ла йырлай. Наҙлы ҡулдарың
Минең ҡосаҡта
Ҡанат үҫкәндәй
Тоям ҡайсаҡта.
Йондоҙҙар менән
Бергә осһаҡ та,
Ҡар өйөрмәһе
Сәскә шул саҡта.
Беҙҙә күңелле,
Дуҫтар тулы зал,
Күркәм Яңы йыл –
Мөхәббәтле бал!
(Сценарийҙа М. Аҡмулла, Ф. Туғыҙбаева, М. Хисамова, Л. Һаҡмар, Ш. Биҡҡол, Р. Ниғмәтуллин, К. Кинйәбулатова, Ф. Ғөбәйҙуллина шиғырҙары һәм башҡорт халыҡ әкиәттәре ҡулланылды.)
Читайте нас:
© 2024 «Шоңҡар» - Башҡортостан йәштәренәң ижтимағи-сәйәси, әҙәби-нәфис журналы
Баш мөхәррир: Айгиз Ғиззәт улы Баймөхәмәтов
Телефон
(347)272-61-64
Электрон почта
Адресы
450079, Республика Башкортостан, г. Уфа, ул. 50 летия Октября, 13, каб. 910
Ҡабул итеү бүлмәһе
Венер Айҙар улы Исхаҡов (яуаплы сәркәтип) - 89279443170
Хеҙмәттәшлек
Финзира Ғариф ҡыҙы Рысаева - 89174785622