+12 °С
Болотло
Бөтә яңылыҡтар
Илһам
23 Август 2018, 11:45
Арсен Байымов шиғырҙары (№ 5, 2018)
Боронғо әбейҙәрем
Ҡайҙа икән ауылымдың
Боронғо әбейҙәре?
Йөрөрҙәр ине хәл белешеп,
Эй, бөтмәй хәбәрҙәре.
Көйәнтәләп, йәш килендәй
Ул һыуға барыуҙары,
Иртә менән усаҡлыҡта
Ҡорот ҡайнатыуҙары.
Быҙау бәйләргә сыҡһалар
Улар урман ситенә,
Бер яғырлыҡ ботаҡ һалып
Ҡайтыр ине иңенә.
Бесән ваҡыттары етһә,
Яу(ы)рынға салғы һалып,
Китерҙәр ине йәйәүләп
Төйөнсөктәрен алып.
Етеш түгел был донъяны,
Тег(е)ләй-былай иттеләр.
Олатайҙарҙың һуғыштан
Ҡайтыуҙарын көттөләр.
Йөрөрҙәр ине яулыҡты
Дүрт мөйөшләп ябынып,
Ғүмер буйы йәшәнеләр
Бер Аллаға табынып.
Көйәнтәле ҡыҙҙар күрһәм,
Китә йөрәгем тертләп.
Урамыбыҙ,
ауылыбыҙ,
ҙур илебеҙ
күрке булған, биҙәк булған
Әбейҙе ҡайттыҡ ерләп...
***
Бер кем белмәй бер минуттан
Алда нимә булырын,
Яҙмыш тигән кәсәләрҙең
Нимә менән тулырын.
Әйтеп булмай, иртәгәһе
Кемде нимә көтөрөн:
Көлөп башланған көнөңдөң
Ҡайғы менән бөтөрөн.
Белә алмай! Әгәр белһә,
Бөтөр сере донъяның.
Һәм ул саҡта ябай әҙәм
Таяғынан тотоп Алланың
Әйтер кеүек (әҙәм шаҡшы):
“Ниңә яҙмышымды урланың?”
***
Ҡапыл ғына киләһең һин, илһам,
Янымда юҡ ҡағыҙ, аҡ ҡәләм дә.
Һаҡлай алырмынмы тулы көйө,
Бикләп һине күңел дәфтәремдә?
Һүҙ артынан һүҙҙәр – моңдар сыға,
Сылбыр булып ҡоштар теҙелгәндәй.
Моң да китә, тынғыһыҙлыҡ килә
Юғалтып та ниҙер эҙләгәндәй.
Яҙып ҡына өлгөр, өлгөрмәһәң
Мәғәнәһе мәңгегә юғала.
“Ҡабул итмәнең һин мине”, - тиеп,
Сит тарафтарға сығып юл ала.
Ҡунаҡ һымаҡ саҡырып та булмай,
Илһам, һине кәрәк саҡтарымда.
Көтмәгән бер дәрүиш сүрәтендә
Килеп,
Йән атаһың аһтарыма.
Һин аңлайһың минең һағышымды,
Шатлығым да һиңә һис ят түгел.
Йәшәһен ерҙә Илһам, кешеләр,
Ул саҡта һүнмәҫ, һулымаҫ күңел.
***
Әсәйемдең ҡул сәғәтен
Бик ҡәҙерләп һаҡлайым.
Туҡтамаһын, эшләһен тип,
Мин уны борғослайым.
Ыҡсым итеп әсәкәйем
Ҡулына тағыр ине,
Һәр кешегә ҡояш булып,
Нур бөркөп бағыр ине.
Әсәйемдең ҡул сәғәте
Тек-тек-тек эшләп ята.
Әсәй генә янымда юҡ,
Шул күңелде һыҙлата.
Ҡайһы ваҡыт был сәғәтте,
Ҡулыма тағып алам.
Һәм мин һиҙәм, иреп китәм,
Бер аҙға баҙап ҡалам:
Ҡулдарымда бер моң булып,
Ҡәҙерлем-улым тиеп,
“Тек-тек” килеп әсәйемдең
Йөрәге типкән кеүек.
***
Кеше күңеле төпһөҙ диңгеҙ,
Үлсәп булмай уны бер кисеп.
Кеше күңеле ҡуйы урман
Үтеп булмай уны һис нисек.
Кеше күңеле алыҫ йондоҙ,
Барып етеп булмай ғүмергә.
Кеше күңеле сикһеҙ йыһан,
Ғүмерҙәре ҡала күмергә.
Кеше тураһында ҡапыл ғына
Фекер йөрөтөргә ярамай.
Уның кем икәнен Ваҡыт үҙе
Мәңгелек бизмәнендә баһалай.
***
Ауылымдың ир-аттары китә
Мәңгелеккә, теге доньяға.
Уларҙан һуң ауыл бушап ҡала,
Хатта Һаҡмарым да тын аға.
Алтмыш бише тулған ир-аттарҙы
Бармаҡ менән генә һанарлыҡ.
Ниңә шулай улар иртә китә,
Кем бар икән барып һорарлыҡ?
Донъяларын теүәл итеп рәтләп,
Ял итергә генә башлағас,
Балаларын кеше итеп бөтөп,
Йөк-ҡамытын алып ташлағас,
Ауылымдың ир-аттары китә
Мәңгелеккә, теге доньяға.
Еңгәй-апайҙарым яңғыҙ ҡала,
Ҡайғырышып, етем ояла.
***
Эй күңелле, кисен ауылымда,
Мөңрәй-мөңрәй көтөү ҡайтыуы,
Ауыл урамына серле бағып,
Көмөш айҙың салҡан ятыуы.
Күнәктәрен сайып әҙерләнеп
Йүгерешә башлай еңгәйҙәр.
Тал сыбығын толпар ише менеп,
Бала-саға быҙау эҙләйҙәр.
Кәртәләрҙә зыңғыр-зыңғыр килеп,
Шифалы һөт төшә күнәккә.
Сихри моңдо тыңлап тынып ҡалды,
Һыуҙан ҡайтҡан ҡаҙҙар-өйрәктәр.
Усаҡлыҡта бешкән икмәк еҫе,
Һөтлө күнәк икмәк янында.
Яңы күмәс менән бала-саға,
Һөт һемерә киске табында.
Мырлыбикә сабыр ғына булып,
Үҙ сиратын көтә, мырламай.
Йомарт хужабикә ап-аҡ һөттән
Ауыҙ иттерергә онотмай.
Ауылдағы киске ығы-зығы,
Әкрен генә томан ятыуы,
Ауыл урамына һөйөп бағып,
Көмөш айҙың салҡан ятыуы.
***
Мин игенсе, минең бар булмышым,
Баҫыуҙарым, һеҙҙә күмелгән.
Улар орлоҡ булып шытып сығып,
Ҡояш нурҙарына үрелгән.
Шуға мин дә һабантурғай булам,
Бер елпенеп йырҙар йырлайым.
Төрән булып ергә ҡаҙалам да,
Торна булып ерҙә аунайым.
Мин ышаныс, кеше өмөтө мин,
Моңға тулған иген башағы.
Мин – тупраҡ, татлы, майлы тупраҡ,
Ҡаластарға һылап ашағыҙ.
Мин игенсе, минең бар булмышым,
Баҫыуҙарым, һеҙҙә күмелгән.
Улар орлоҡ булып шытып сығып,
Ҡояш нурҙарына үрелгән.
Читайте нас:
© 2024 «Шоңҡар» - Башҡортостан йәштәренәң ижтимағи-сәйәси, әҙәби-нәфис журналы
Баш мөхәррир: Айгиз Ғиззәт улы Баймөхәмәтов
Телефон
(347)272-61-64
Электрон почта
Адресы
450079, Республика Башкортостан, г. Уфа, ул. 50 летия Октября, 13, каб. 910
Ҡабул итеү бүлмәһе
Венер Айҙар улы Исхаҡов (яуаплы сәркәтип) - 89279443170
Хеҙмәттәшлек
Финзира Ғариф ҡыҙы Рысаева - 89174785622