-4 °С
Болотло
Бөтә яңылыҡтар
Илһам
19 Март 2019, 04:38
…Тыуған ерҙә мин бары тик ҡайтыр ҡунаҡ…
Рамаҙан ҠОЛМӨХӘМӘТОВ
…Тыуған ерҙә мин бары тик ҡайтыр ҡунаҡ…
Башҡорт өсөн
Башҡорт өсөн азатлыҡ һүҙендә
Батырҙарының рухы һынлана.
Быуат-быуат тарих терелә лә,
Бөгөнгө өсөн йәне һыҙлана.
Башҡорт өсөн ирек төшөнсәһе
Күпертелгән ҡәҙимге һүҙ түгел.
Үҙ иреген үҙе яулап алған
Ҡорбан биреп, диңгеҙҙәй ҡан түгеп.
Башҡорт өсөн Урал, Ватан һүҙе
Азатлыҡ һүҙе менән ауаздаш.
Бер туғандай телдә яралғандар.
Улар рухташ, ҡандаш һәм замандаш.
Һүҙ көсө
Шыбырлап әйткән хәбәрең
Йәшен сатҡыһы кеүек,
Эйәһенә барып етә
Әйтеп бөтмәҫтән элек.
Шуға күрә тауышланма,
Ҡысҡырма һауа ярып.
Шымыраҡ әйт теләгеңде
Ишетһен, тиһәң халыҡ…
Һорау
Башҡорт өсөн
Башҡорт өсөн азатлыҡ һүҙендә
Батырҙарының рухы һынлана.
Быуат-быуат тарих терелә лә,
Бөгөнгө өсөн йәне һыҙлана.
Башҡорт өсөн ирек төшөнсәһе
Күпертелгән ҡәҙимге һүҙ түгел.
Үҙ иреген үҙе яулап алған
Ҡорбан биреп, диңгеҙҙәй ҡан түгеп.
Башҡорт өсөн Урал, Ватан һүҙе
Азатлыҡ һүҙе менән ауаздаш.
Бер туғандай телдә яралғандар.
Улар рухташ, ҡандаш һәм замандаш.
Һүҙ көсө
Шыбырлап әйткән хәбәрең
Йәшен сатҡыһы кеүек,
Эйәһенә барып етә
Әйтеп бөтмәҫтән элек.
Шуға күрә тауышланма,
Ҡысҡырма һауа ярып.
Шымыраҡ әйт теләгеңде
Ишетһен, тиһәң халыҡ…
Һорау
Башҡортомдоң баш бабаһы
Йәнбирҙе улы Уралға
Илдә һәйкәл ҡуйылғанмы?
Халҡының хаҡ баһаһы
Ап-аҡ мәрмәр таҡтаға
Дастан итеп уйылғанмы?
Таныш йыр ишеткәс
Әсәйҙәр хаҡында
Таныш йыр ишеткәс,
Йәнбирҙе улы Уралға
Илдә һәйкәл ҡуйылғанмы?
Халҡының хаҡ баһаһы
Ап-аҡ мәрмәр таҡтаға
Дастан итеп уйылғанмы?
Таныш йыр ишеткәс
Әсәйҙәр хаҡында
Таныш йыр ишеткәс,
Иламаҡсы булдым, –
Күҙем йәше кипкән…
Әсәй бар сағында
Ҡәҙимге йыр ине.
Хәҙер күңел йәшен
Кем һуң тыйыр инде?!
Яңы саҡ аңланым
Билдәле йыр һүҙен.
…Һаран йәш бөртөгө
Томалай уң күҙҙе.
Ҡурҡыу һаҡлай
Күҙем йәше кипкән…
Әсәй бар сағында
Ҡәҙимге йыр ине.
Хәҙер күңел йәшен
Кем һуң тыйыр инде?!
Яңы саҡ аңланым
Билдәле йыр һүҙен.
…Һаран йәш бөртөгө
Томалай уң күҙҙе.
Ҡурҡыу һаҡлай
Эйгән башты ҡылыс сапмай,
Ҡул күтәрһәң, мылтыҡ атмай.
Яҙмышына күнгән йәндең
Ғүмеркәйен ҡурҡыу һаҡлай.
Битлек кейәбеҙ
Ҡул күтәрһәң, мылтыҡ атмай.
Яҙмышына күнгән йәндең
Ғүмеркәйен ҡурҡыу һаҡлай.
Битлек кейәбеҙ
Тирә-йүнде яһалмалыҡ баҫҡан,
Күптәребеҙ битлек кейәбеҙ.
Әйтерһең, йәшенмәк уйнар өсөн
Беҙ тыуғанбыҙ – ергә килгәнбеҙ.
Яңғыҙ саҡта битлектәр сиселә,
Үҙ-үҙебеҙ булып ҡалабыҙ.
Асылыбыҙ – күңел көҙгөһөнә
Ҡыйыр-ҡыймаҫ ҡына бағабыҙ.
Битһеҙ йөҙөн битлек ҡаплай алмай, –
Бөтәбеҙ ҙә аныҡ беләбеҙ.
…Күңелдәрҙе һаҡлар өсөн микән
Иртән йәнә битлек кейәбеҙ.
Бары ҡунаҡмын
Әйтерһең, йәшенмәк уйнар өсөн
Беҙ тыуғанбыҙ – ергә килгәнбеҙ.
Яңғыҙ саҡта битлектәр сиселә,
Үҙ-үҙебеҙ булып ҡалабыҙ.
Асылыбыҙ – күңел көҙгөһөнә
Ҡыйыр-ҡыймаҫ ҡына бағабыҙ.
Битһеҙ йөҙөн битлек ҡаплай алмай, –
Бөтәбеҙ ҙә аныҡ беләбеҙ.
…Күңелдәрҙе һаҡлар өсөн микән
Иртән йәнә битлек кейәбеҙ.
Бары ҡунаҡмын
Күк тауҙарҙы ҡайтып күрҙем:
Олпатлана төшкән улар.
Элеккенән дә моңлораҡ
Йырлап аға кеүек һыуҙар.
Ярға ятып һыуын эстем,
Рәхмәт әйтеп, Һүрәмемдең.
Нурға, йырға тулған сағы
Көҙгә инер төйәгемдең.
– Тәмләп ҡара, – тиеп тора
Суҡ муйылдың ҡуҙаҡтары.
Емештәре менән һыйлай
Туғай, беҙҙе, ҡунаҡтарын.
Бөрлөгәндәр бешкән икән:
Ҡыҙылы бар, ҡараһы бар.
Ҡала сире – һағыштарға
Тыуған яҡта дауаһы бар.
Күк тауҙарҙы ҡайтып күрҙем,
Күңелкәйем булды һымаҡ.
…Шуныһы бар, тыуған ерҙә
Мин бары тик ҡайтыр ҡунаҡ…
Ай кәрәк…
Олпатлана төшкән улар.
Элеккенән дә моңлораҡ
Йырлап аға кеүек һыуҙар.
Ярға ятып һыуын эстем,
Рәхмәт әйтеп, Һүрәмемдең.
Нурға, йырға тулған сағы
Көҙгә инер төйәгемдең.
– Тәмләп ҡара, – тиеп тора
Суҡ муйылдың ҡуҙаҡтары.
Емештәре менән һыйлай
Туғай, беҙҙе, ҡунаҡтарын.
Бөрлөгәндәр бешкән икән:
Ҡыҙылы бар, ҡараһы бар.
Ҡала сире – һағыштарға
Тыуған яҡта дауаһы бар.
Күк тауҙарҙы ҡайтып күрҙем,
Күңелкәйем булды һымаҡ.
…Шуныһы бар, тыуған ерҙә
Мин бары тик ҡайтыр ҡунаҡ…
Ай кәрәк…
Һинең алда мең ғәйепле,
Мең гонаһлы мин үҙем.
Бары һине яратҡанға
Йөрәгем әле түҙем.
Ҡала урамдары ҡара,
Ихатала ҡараңғы.
Һулҡылдатып китеп барам
Йәнгә һалған ярамды.
Бар ҡаланы урап сыҡтым,
Инер ишектәр ябыҡ.
Йөрәгемде йылытырға
Устарым инде һыуыҡ.
Икәү тыныс һөйләшергә
Ваҡыт кәрәк, яй кәрәк.
…Ошо ҡара төндәремә
Алсаҡ йөҙлө ай кәрәк.
Аҡ һәм ҡара
Мең гонаһлы мин үҙем.
Бары һине яратҡанға
Йөрәгем әле түҙем.
Ҡала урамдары ҡара,
Ихатала ҡараңғы.
Һулҡылдатып китеп барам
Йәнгә һалған ярамды.
Бар ҡаланы урап сыҡтым,
Инер ишектәр ябыҡ.
Йөрәгемде йылытырға
Устарым инде һыуыҡ.
Икәү тыныс һөйләшергә
Ваҡыт кәрәк, яй кәрәк.
…Ошо ҡара төндәремә
Алсаҡ йөҙлө ай кәрәк.
Аҡ һәм ҡара
Аҡ һәм ҡара,
Күккә ҡара:
Баш өҫтөндә ҡара буҫтау,
Ынйы-ынйы йондоҙ яна.
Аҡ һәм ҡара,
Ергә ҡара:
Һөрөлгән ер ҡара бәрхәт,
Ынйы-ынйы ҡарҙар яуа.
Аҡ һәм ҡара,
Йөҙгә ҡара:
Ҡара ҡуңыр күҙҙәремдән
Ынйы-ынйы һөйөү тама.
Аҡ һәм ҡара…
Күккә ҡара:
Баш өҫтөндә ҡара буҫтау,
Ынйы-ынйы йондоҙ яна.
Аҡ һәм ҡара,
Ергә ҡара:
Һөрөлгән ер ҡара бәрхәт,
Ынйы-ынйы ҡарҙар яуа.
Аҡ һәм ҡара,
Йөҙгә ҡара:
Ҡара ҡуңыр күҙҙәремдән
Ынйы-ынйы һөйөү тама.
Аҡ һәм ҡара…
Һөйләш
Уфа, тиеп һөйләй инек,
Өфө, тип төҙәттеләр.
Әҙәби телдә һөйләшеү
Тәртибен өйрәттеләр.
(Аэропорттағы яҙыу
Булмаһа ла хаталы,
“Өс шөрөп” тип баш ҡаламды
Тел белмәгән атаны.)
Баш ҡалала баш телселәр
Ҡағиҙәләр сығара.
Төпкөлдә ҡәҙимге телдә
Һөйләшәләр үҙ-ара.
Һүгенеү
Өфө, тип төҙәттеләр.
Әҙәби телдә һөйләшеү
Тәртибен өйрәттеләр.
(Аэропорттағы яҙыу
Булмаһа ла хаталы,
“Өс шөрөп” тип баш ҡаламды
Тел белмәгән атаны.)
Баш ҡалала баш телселәр
Ҡағиҙәләр сығара.
Төпкөлдә ҡәҙимге телдә
Һөйләшәләр үҙ-ара.
Һүгенеү
Таныш урыҫ бер мәл һорап ҡуйҙы:
– Һүгенеүегеҙ һәр саҡ беҙҙеңсә,
Туған телең ярлы мәллә шулай,
Әр һүҙҙәре юҡмы үҙегеҙсә?
– Туған телем фәҡир түгел, – тинем, –
Яман һүҙҙәре лә етерлек,
Ләкин һеҙҙекеләй юҡ шул беҙҙә
Кеше шәхесен тик бер һүҙ менән
Рәнйетерлек, мыҫҡыл итерлек…
Китаптағы яҙыу
Яҙып ҡуйҙым: хужаһы мин
Был китаптың.
Ысынында: исем ҡалыр
Ысул таптым.
Ике ара
– Һүгенеүегеҙ һәр саҡ беҙҙеңсә,
Туған телең ярлы мәллә шулай,
Әр һүҙҙәре юҡмы үҙегеҙсә?
– Туған телем фәҡир түгел, – тинем, –
Яман һүҙҙәре лә етерлек,
Ләкин һеҙҙекеләй юҡ шул беҙҙә
Кеше шәхесен тик бер һүҙ менән
Рәнйетерлек, мыҫҡыл итерлек…
Китаптағы яҙыу
Яҙып ҡуйҙым: хужаһы мин
Был китаптың.
Ысынында: исем ҡалыр
Ысул таптым.
Ике ара
Тыуым менән үлем араһы
Келтер килә ғүмер арбаһы.
Йәшәлгән дә кеүек ярайһы,
Ошо юлдан күпме бараһы?
Илай-илай ергә тыуыуым,
Йылдар буйы кеше булыуым,
Үҙ хәлемсә донъя ҡыуыуым
Ваҡытлыса икән, тыйыулы…
Килеү менән китеү араһы,
Мин уларҙың мыжыҡ балаһы.
Һөйрәп келтер ғүмер арбаһын
Иртәгәмә китеп барамын.
Киҫәтеп тормай
Ҡолағымды аҙ борманы
Уҡытыусы ағай.
Сәбәптәре лә булғандыр,
Шуҡ инем шул, малай.
Хәҙер инде тормош абзый
Ҡолаҡты бора.
Ниңә икәнен үҙенән –
Һин унан һора.
Уҡытыусы ағай тәүҙә
Киҫәтә ине.
Келтер килә ғүмер арбаһы.
Йәшәлгән дә кеүек ярайһы,
Ошо юлдан күпме бараһы?
Илай-илай ергә тыуыуым,
Йылдар буйы кеше булыуым,
Үҙ хәлемсә донъя ҡыуыуым
Ваҡытлыса икән, тыйыулы…
Килеү менән китеү араһы,
Мин уларҙың мыжыҡ балаһы.
Һөйрәп келтер ғүмер арбаһын
Иртәгәмә китеп барамын.
Киҫәтеп тормай
Ҡолағымды аҙ борманы
Уҡытыусы ағай.
Сәбәптәре лә булғандыр,
Шуҡ инем шул, малай.
Хәҙер инде тормош абзый
Ҡолаҡты бора.
Ниңә икәнен үҙенән –
Һин унан һора.
Уҡытыусы ағай тәүҙә
Киҫәтә ине.
Күҙлек аша күҙ ҡарашы
Иҫкәртә ине.
Тормош ысулы икенсе –
Киҫәтеп тормай.
Йөрәгеңә ҡан һауҙырып
Ҡолаҡты бора.
Айлы күренеш
Тормош ысулы икенсе –
Киҫәтеп тормай.
Йөрәгеңә ҡан һауҙырып
Ҡолаҡты бора.
Айлы күренеш
Һуңғы трамвай, арыған юлсылай,
Төнгө төйәгенә юл ала.
Ай, тәү уйынсыҡ күргән малайҙай,
Ҡыҙыҡһынып уға күҙ һала.
Урам ашаһында, ағаслыҡта,
Ҡала ҡошо ниҙер сутылдай.
Уның йырын тапап үтеп китте
Тимер тәгәрмәстәр туҡылдап…
Башҡа һайраманы ул наҙлы ҡош,
Моңһоҙ трамвайға үс итеп.
…Ҡыйырсыҡ ай күктә йөҙөп бара,
Кәмә кеүек үҙен хис итеп.
Компромисс
Төнгө төйәгенә юл ала.
Ай, тәү уйынсыҡ күргән малайҙай,
Ҡыҙыҡһынып уға күҙ һала.
Урам ашаһында, ағаслыҡта,
Ҡала ҡошо ниҙер сутылдай.
Уның йырын тапап үтеп китте
Тимер тәгәрмәстәр туҡылдап…
Башҡа һайраманы ул наҙлы ҡош,
Моңһоҙ трамвайға үс итеп.
…Ҡыйырсыҡ ай күктә йөҙөп бара,
Кәмә кеүек үҙен хис итеп.
Компромисс
Теле менән телеп һала,
Еңдем, тиеп көлөп ҡала.
Шәп иттем, ти телсән әҙәм,
Минең уйым: ваҡыт әрәм.
Ул да отто, мин дә оттом:
Бәхәсләшмәй, юлым тоттом.
Сағылыш
Еңдем, тиеп көлөп ҡала.
Шәп иттем, ти телсән әҙәм,
Минең уйым: ваҡыт әрәм.
Ул да отто, мин дә оттом:
Бәхәсләшмәй, юлым тоттом.
Сағылыш
Күҙҙәремә ҡара әле:
Бармы һинең сағылыш,
Унда һеңгән яҡты йөҙөң
Уңмағанмы яңылыш?
Күҙҙәремә ҡара әле
Ҡояштай бер йылмайып.
Йәнгә йәнә үтһен рухың,
Ҡалайым нурға байып…
Күсерҙәр
Бармы һинең сағылыш,
Унда һеңгән яҡты йөҙөң
Уңмағанмы яңылыш?
Күҙҙәремә ҡара әле
Ҡояштай бер йылмайып.
Йәнгә йәнә үтһен рухың,
Ҡалайым нурға байып…
Күсерҙәр
Шағирҙар – ысын мәжүси,
Күп аллалыҡ ҡолдары.
Матурлыҡҡа хуш киткәндәр,
Йырҙар ҡоя ҡулдары.
Шағирҙар – хыялый заттар,
Уй, кәйеф кешеләре.
Илһам ултырған кәмәнең
Түҙемһеҙ күсерҙәре.
Күп аллалыҡ ҡолдары.
Матурлыҡҡа хуш киткәндәр,
Йырҙар ҡоя ҡулдары.
Шағирҙар – хыялый заттар,
Уй, кәйеф кешеләре.
Илһам ултырған кәмәнең
Түҙемһеҙ күсерҙәре.
Читайте нас:
© 2024 «Шоңҡар» - Башҡортостан йәштәренәң ижтимағи-сәйәси, әҙәби-нәфис журналы
Баш мөхәррир: Айгиз Ғиззәт улы Баймөхәмәтов
Телефон
(347)272-61-64
Электрон почта
Адресы
450079, Республика Башкортостан, г. Уфа, ул. 50 летия Октября, 13, каб. 910
Ҡабул итеү бүлмәһе
Венер Айҙар улы Исхаҡов (яуаплы сәркәтип) - 89279443170
Хеҙмәттәшлек
Финзира Ғариф ҡыҙы Рысаева - 89174785622