Дошманыңдан нисек дуҫ яһарға?

Һис ҡасан ағас – тимер, ә алтын көмөш булып китмәй. Ләкин, асыҡланыуынса, ағыуҙы – дарыу, ә дошманыңды дуҫ итергә була икән.

Эргә-тирәңде дошмандар уратып алғанда донъя көтөүе, ай-һай, яманһыу ҙа, хәүефле лә, шулай бит? Уларҙың һәр береһе – мәшәҡәттәр сығанағы. Улар һиңә йүнләп ни йоҡларға бирмәй, ни ашарға... Шуға ла һеҙгә кәңәшем шул: яңы дошмандарға тарымаҫҡа тырышығыҙ. Бынан бигерәк, әлеге дошмандарығыҙҙан дуҫтар яһау өҫтөндә эшләгеҙ. Шулай итһәгеҙ, тыныс, ҡыуаныстарға тулы тормош көттөрмәҫ... Тик быны нисек тормошҡа ашырырға, тип һорарһығыҙ һеҙ. Хәҙер мин һеҙгә барыһын да ентекле итеп аңлатып бирәм.

Таш менән атҡанға аш менән ат, тигән мәҡәләне барыбыҙ ҙа белә. Йәғни, яуызлыҡҡа изгелек менән ҡайтар, һиңә яуызлыҡ ҡылғандарға насарлыҡ теләмә. Беләһегеҙме, был ысул эшләй! Ошо принципҡа эйәреп, ысынлап та дошманыңды дуҫыңа әйләндерергә була. Халыҡ аҡылы ғына түгел был, ә Аллаһ Тәғәләнең нәсихәте лә!

Хәҙер мин һеҙгә был һүҙҙәрҙең хаҡлығын иҫбат итәм. Сөнки йыш ҡына бының яңылыш икәнен ишетергә тура килә. Нисек инде улай, һиңә яуызлыҡ ҡылалар, ә һин, үс итеү, дошманыңа ла шулай ҡыйын итеү урынына, тотаһың да уға изгелек эшләйһең. Был бит көлкө. Киреһенсә, ул кешене язаға тарттырырға кәрәк – күптәр шулай фекерләй.

Эйе, тәү ҡарашҡа шулай дөрөҫ күренә. Үҙеңә ҡарата ғәҙелһеҙ ҡыландылармы, шунда уҡ тейешлеһе менән яуап ҡайтараһы килә. Нәфсебеҙ шулай теләй, һәм шулай итеү еңелерәк тә. Ислам динендә лә яуыз эштәр өсөн ғәҙел яза биреү мөмкинселеге бар. Тик башта был эш судта ҡаралырға тейеш. Ләкин шундай иҫкәртмә бар: рәнйетеүсе кешегә изгелек менән ҡайтарыу нығыраҡ хуплана һәм Аллаһ та быны ярата.
Ошо ҡарашты ентекләберәк ҡарап сығырға тәҡдим итәм. Баштан уҡ әйтеп ҡуям: был эштең бер рәте бар, һәм уны белергә кәрәк. Әгәр ҡайһы бер шарттарҙы үтәмәһәң, яуызлыҡҡа изгелек менән ҡайтарырға тырышыуҙарығыҙ бушҡа булыр.

Шулай итеп, миҫал: әгәр берәй күпкә көслөрәк һәм хәллерәк кеше һине рәнйетте, йәки хатта туҡманы икән, ти, уға бер килограмм алма һатып алып илтеү урынһыҙ булыр, моғайын. Беренсенән, уның өҫтәле былай ҙа һәр төрлө һыйҙан һығылып тора, кеҫәһе тулы аҡса, гаражында бер генә автомобиль түгелдер әле һәм башҡаһы. Һеҙҙең бер килограмм алмағыҙ ул кеше өсөн мыҫҡыллау кеүек күренер, һәм ул, оҙаҡ уйлап тормайынса, был «бүләк» өсөн тағы бер-икене эләктереп тә алыр.

Улай булғас, нисек дөрөҫ була?
Бер ваҡыт был һеҙҙе рәнйеткән кеше берәү ҙә йөрөмәгән юлда аварияға осраны ла, ҡанһырап, ярҙамға мохтаж булып, юл ситендә ята икән, тип күҙ алдына килтерегеҙ. Һин, быны күреп ҡалып, ҡыуаныстан һикерәһең икән, ти. Ул ғына ла түгел – машинаңдан монтировкаңды алаһың да, «мә һиңә, шул кәрәк һиңә!» тип тегене дөмбәҫләйһең, ти – яуызлыҡҡа яуызлыҡ менән ҡайтарыу ана шулай була.

Икенсе вариант. Һин уның яраларын йыуаһың, бәйләйһең, үҙеңдең иҫке генә машинаңа ултыртаһың һәм дауаханаға илтеп ҡуяһың. Бына был юлы инде һин рәтенә тура килтереп яуызлыҡҡа яуап бирҙең тиергә була, һәм бындай ҡылыҡ үҙенең емештәрен килтермәй ҡалмаҫ. Аллаһ хуплаған эш был, һәм шул хаҡта халыҡ мәҡәле лә. Ә һине рәнйетеүсе? Һинең яҡшы ҡылығыңды күреп, ул «Нисек инде улай? Мин ҡасандыр уны ныҡ рәнйеттем. Ул шуның өсөн минең кәрәгемде биреп китә ала ине. Мин был ваҡытта инде донъянан киткән булыр инем» тип аптыраясаҡ, «Йүнәлеп китһәм, мин мотлаҡ уға берәй яҡшылыҡ эшләйәсәкмен» тип уйлаясаҡ. Һыу парға әүерелгән кеүек, уның башындағы һиңә ҡарата булған насар уйҙар таралып бөтәсәк. Унда һиңә ҡарата яуызлыҡ урынына изге мөғәмәлә нығынасаҡ. Бына күрерһең, һинең изгелегеңде ул яуапһыҙ ҡалдырмаҫ. Изгелек ҡылырға онотһа ла, һиңә һис ҡасан бер ниндәй ҙә насарлыҡ эшләмәҫ. Хатта дуҫың булып китмәҫ тимә. Был – Аллаһ һүҙҙәре. Бына һиңә дәлил:

«Изгелек һәм яуызлыҡ тиң түгел. Яуызлыҡты яҡшырағы (йәғни киң күңеллелек, йомшаҡлыҡ, изге эш) менән ҡайтар. Шул ваҡыт дошманлашҡан кешең яҡын дуҫың кеүек булып китер»
(«Асыҡ аңлатылғандар» сүрәһе, 41:34).

Тик, ҡыҙғанысҡа ҡаршы, күптәрҙең ҡулынан килмәй был:

«Ләкин был (йәғни шундай хөрмәткә лайыҡ сифат) сабырлыҡ күрһәткәндәрҙән тыш берәүгә лә бирелмәй, һәм был сифат бөйөк өлөшкә (йәғни был донъялағы күркәм холоҡҡа һәм Ахирәттәге ҙур сауапҡа) эйә булғандарҙан тыш берәүгә лә бирелмәй», - тиелә Ҡөрьәндә
(«Асыҡ аңлатылғандар» сүрәһе, 41:35).

Күреүегеҙсә, йылан ағыуынан дауаланыу сараһы эшләп сығарып булған кеүек, дошмандарҙан да дуҫтар яһап була. Бының өсөн яуызлыҡҡа изгелек менән ҡайтарырға өйрәнер генә кәрәк.

Иҙрис хәҙрәт Ғәләүетдинов.