font-family:"NewtonITT","serif";mso-ansi-language:BA-RU">егетт
BE">әргә ҡарамайҙар. Юлымда көслө кеше осраһын ине, тип теләй Тамара ла.
“Волга” Ағиҙел күперен үткәс, Хисмәт уны туҡтатып, эре генә: “Сдача кәрәкмәй”,
- тип руль артындағы егеткә 10 һум аҡса һуҙа. Ә ул ваҡытта был суммаға ярты ай
О, бик йомарт икән был егет, - тип һығымта яһай Тамара.
салҡан йөҙөргә ярата. Әле лә ғәҙәте буйынса өҫтөндәге еңел ситса күлдәген һалды
ла һыу инергә йүгерҙе. Егет иһә йылғаға яҡын килмәйерәк торҙо. Уйҙары ла,
ҡараштары ла донъяһын онотоп, һыуҙа үҙен иркен, ышаныслы тотҡан, диңгеҙ балығы
шикелле кинәнгән әлеге сибәркәй тирәһендә. Башында уны осратҡаны бирле күңеленә
тынғы бирмәгән шул бер үк һорау: “Шәп ҡыҙ бит, ә, әллә, ысынлап та, яулап
ҡарарғамы?” Хисмәт башта ситтәрәк йөҙә. Һуңынан Тамара янына килә, хатта
ваҡыты-ваҡыты менән “яңылыш ҡына” уға ҡағылып китергә лә баҙнат итә. Шул
рәүешле яулай, йәнәһе. Күңелдәре булғансы йөҙөп, төртмә һүҙҙәр әйтешеп, шаяра-көлә
торғас, өшөп, ярға ҡыҙынырға сыға йәштәр. Хисмәттең бер-бер артлы уҡыған ярһыу
шиғырҙарын Ағиҙел тулҡындарында сағылған киске ҡояш нурҙары тағы ла серлерәк
күпере ҡырмыҫҡа иләүен хәтерләтә. Һис туҡтауһыҙ машиналар гөжләшә. Уның бер яҡ
ситендә баҫып торған егет менән ҡыҙ өсөн ваҡыт туҡтап ҡалған, тиерһең, уларҙың
донъялары түңәрәк, берәү ҙә лә эштәре юҡ, ҡараштар осрашып, ирендәр иренгә
үрелгән. Автомобилдәгеләр йәштәрҙе ҡеүәтләп сигнал биреп уҙа. “Ни ҡыланыуың
иҫәркәй, тамам башыңды юғалттың, ахыры, тәүге осрашыуҙа уҡ үбешергә ярамағанлығын
яҡшы беләһең бит”, – тип аҡылы үҙенекен тылҡыһа ла, Тамара әлеге хәлде аҡларлыҡ
дәлилдәр табырға тырыша. “Был бит беҙҙең тәүге осрашыу түгел, мин уны көн дә Матбуғат
йортонда күрәм” – ти эске бер тауыш. “Ярамай, ярамай!” – ти тегеһе. Әммә
йөрәккә бойороп булмай. Мөхәббәт тигәнең рөхсәт һорап тормай икән. Бер көн
килеп үҙенә буйһондора, бар тип белде ти ул һинең ғорурлығыңды…
осрашыуҙарҙа йәштәр Өфөнөң барлыҡ күркәм урындарын урап сыға. Ә бер көндө
Хисмәт Тамараны Рәшит Солтангәрәевтың, әле үҙе ваҡытлыса туҡталып торған, “Ял” кафеһы
янында урынлашҡан баҡсаһына саҡыра. Бындай тәҡдимде көтмәгән шағирә ҡапыл ғына:
“Һин үҙеңде һәйбәт тотаһыңмы һуң?” тип һорай. “Һис ҡурҡма”, – ти Хисмәт. Был
кистә егетте йәнә бер яңылыҡ көтә. Тамараның Рәшит ағайҙың баҡсаһындағы йорттоң
түрендә эленеп торған гитараны күреп ҡалып, ҡулына алып сиртеп, моңло итеп йырлауы Хисмәтте тамам әсир ҡыла.
“Ниндәй тәрән күңелле ҡыҙ…” тип уйлай егет. Һуңынан, өйләнешкәс, һөйгәненә:
“Гитарала уйнап йырлаған мәлеңдә һиңә ысын мәғәнәһендә ғашиҡ булдым”, – тип
белдерә. Әйткәндәй, шағирҙың ҡатынына яһаған тәүге ҡиммәтле бүләге лә – көмөш
самаһы ғына осраша йәштәр. Әммә шул арауыҡ эсендә ҡыҙ күңелендә әллә ни саҡлы
хис-тойғолар ҡайнай, бары тик аҡылға ғына буйһоноп, бөтәһен дә аңы менән хәл
итергә күнеккән Тамара үҙ-үҙен аңламай башлай, әленән-әле күңеленә “яратырға уны яраймы?”, “шағир бит ул”, “Мәскәүендә
ҡыҙҙары бөткән тиһеңме, алданырыңды көт тә тор бына” тигән шик тыуа. Һәм ахыр
сиктә ул аҡылын ныҡлы “эшкә егеп”, был егет менән араларҙы ваҡытында өҙөргә
кәрәк, юғиһә ул тулыһынса йөрәгемә хужа буласаҡ, тигән ҡарарға килә.
дә күңелендә тынғы юҡ. Ғашиҡ булыуы шулмы икән ни? Быға тиклем дә ҡыҙҙар менән
осрашҡыланы ла инде. Әммә был тиклем бөтөрөнгәнен хәтерләмәй. Етмәһә, Тамараның
көйһөҙләнеүенең сәбәбенә төшөнә алмай. Аңла инде был ҡыҙ халҡын, кисә генә һин
дә мин ине, бөгөн иһә, көтмәгәндә-уйламағанда, “мин ауылға ҡайттым, онот,
башҡаса осрашыу эҙләмә!” тип сығып йүгереүен башына һыйҙыра алмай. Ваҡиғалар
әлеге лә баяғы Матбуғат йортонда бара. Аптырашта ҡалған шағир, ҡыҙҙы ҡыуып
етеп, лифт янында туҡтата ла: “Мин һинән ҡалмайым, ауылыңа барам, атайың һәм
әсәйең менән танышам”, – тип уның сумкаһын үҙ ҡулына ала. Был икәү нимә хаҡында
бәхәсләшкәндер, һүҙ көрәштереү оҙаҡ ҡына дауам итә. Ахыр сиктә, киске поезға
билет алып, бергәләп Ишембай тарафтарына, Тамараның тыуған ауылы Ҡыяуыҡҡа юл
тота улар, унда бер нисә көн торғандан һуң Хисмәт буласаҡ кәләшен Ырымбурға
алып ҡайта. Аҙна-ун көн самаһы дауам иткән, әле һиллек хөкөм һөргән, әле ялҡынды,
әле дауылды хәтерләткән мөнәсәбәт өйләнешеү менән тамамлана. Туйҙы ҡышҡылыҡҡа
билдәләйҙәр. Яҙылышҡансы Хисмәткә Өфө менән Мәскәү араһын “таҡырларға” тура
килә. Өйләнешкәс иһә, Тамараһын үҙе менән баш ҡалаға алып китә. Һуңынан, өлкән
улдары Искәндәр донъяға килгәс, Өфөгә күсеп ҡайта Юлдашевтар.
инде өс тиҫтә йыл бер йән булып, тормоштоң һөйөнөстәрен дә, көйөнөстәрен дә
бүлешеп йәшәй ирле-ҡатынлы Юлдашевтар.
Бынамын тигән өс бәһлеүән егет буй еткерҙе уларҙың ҡотло, рухлы
ғаиләһендә. Әлбиттә, һөйөнөстәр менән көйөнөстәр сиратлашып йөрөй. Ғаиләне
ауырлыҡтар ҙа ситләп үтмәй. Торлаҡһыҙлыҡ, эшһеҙлек тигән заман бәләләрен уларға
ла үҙ елкәләрендә татырға тура килә. Әммә был ғына ҡурҡытмай йәштәрҙе Иң мөһиме
– бер-береһен яраталар, уландары иҫән-һау булһын. Ә ҡалғаны әллә ни әһәмиәткә
эйә түгел. Хисмәттең тәүәккәллеге, асыҡлығы, һәр кем менән уртаҡ тел таба
белеүе уларға бик ярҙам итә. Ғаилә башлығы сәнғәт институты ятағынан бүлмә
юллап ала. Даниярҙары тыуғансы шунда йәшәйҙәр. Һуңынан иһә бер бүлмәле фатирлы
булалар. Әммә тормош, бигерәк тә ижад кешеләренең йәшәйеше, көнкүреш
хәстәрҙәренә генә ҡайтып ҡалмай. Ғаилә яҙыусылар, рәссамдәр, композиторҙар менән йыш аралаша. Инде
күңел талабына әүерелгән шиғриәтте ташлау мөмкин түгел. Ирле-ҡатынлы Юлдашевтар
ижадта ла бер кимәлдә тора. “М
font-family:"NewtonITT","serif";mso-ansi-language:BA-RU">ин – Барсынһы
BE">лы
mso-ansi-language:BA-RU">у, бул Алпамышам!”
тигән шиғри юлдары менән ул Хисмәтте гел юғарыға әйҙәй, сәмләндерә. Шөкөр,
йәштән үк үҙен тура һүҙле, ныҡлы ихтыярлы шәхес булараҡ танытҡан шағир ижадта
ла, тормошта ла һынатмай. Байтаҡ йылдар “Башҡортостан” радиоһында баш мөхәррир,
“Ижад” берекмәһе етәксеһе вазифаһын атҡара. “Ағиҙел” журналының публицистика
бүлегендә эшләй. Республика үҙаллылыҡ яулаған йылдарҙа, радио эфирындағы
тапшырыуҙары, матбуғаттағы ҡыйыу, үткер мәҡәлләре, ижад кешеләре менән ҡорған
мауыҡтырғыс әңгәмәләре киң резонанс ала. Тамара ханым үҙе лә утыҙ йылдан ашыу
ғүмерен башҡорт матбуғатына бағышлаған шәхес.
Рамазан тыуғас, ижад менән генә ғаилә ҡарау мөмкин түгеллеген аңлай ике шағир.
“Заманға яраҡлашмай ҙа булмай, тигәйне Хисмәт ағай Башҡортостан телевидениеһына
биргән бер әңгәмәһендә. – Ҡырыҫ Себерҙәргә китеүем дә шул һыҙатыма бәйле. Матбуғат,
телевидение, мәҙәниәт өлкәһендә эшләп бөтәйеп китеп булманы бит, ә күпме һәләтле
журналистар, яҙыусылар, шағирҙар үткер ҡәләмдәре менән ғәҙеллек даулап,
дөрөҫлөктө яҡлап сыҡһалар ҙа, бөгөнгө көндә ятаҡтарҙа көн күрергә мәжбүр”, – тип
әсенеп һөйләгәне иҫтә уның. “Себергә китеп эшләргә ҡарар иткәнмен икән, ғаиләмде,
ҡатынымды, тимәк, илемде яратҡанға. Яҡындарым тыуған республикаһында етеш
тормошта йәшәһен, күңеленә хуш килгән эш менән шөғөлләнә алһын тип көс түгеүем”,
– тине ул. Хисмәт ағайҙың ош
font-family:"NewtonITT","serif";mso-ansi-language:BA-RU">ондайыраҡ
ғаилә башлығы хәҙер байтаҡ йылдар инде Себер тарафтарында нефтсе булып эшләй. Еңел
түгелдер. Әммә тормош шуны талап итә икән, ир-уҙаман, үҙе әйтмешләй, “йөрөккәйен
киҫеп йөрөр, йөрәккәйен киҫеп бирер”. Вахтаһын тапшырып, ғәзиз Башҡортостанына уландары,
ҡатыны янына ҡайтҡанында хәләленә ҡыҙыл раузалар алырға ла онотмай шағир. Һүҙгә
сөсөләнмәй, әммә иғтибар күрһәтә, һөйөүен белдерә белә. Тамара ханымдың да, ирен
ҡаршылар мәл етһә, егетен әрменән көтөп алған ҡыҙ кеүек осоп-талпынып
йөрөгәнен, тәмле-татлы ризыҡтар әҙерләгәнен күргәнем бар. Шулай булмайса һуң?!
Хисмәтен әйтәм, тау үренән таш ырғытҡан Барсынһылыуҙың йөрәген яуларға
ҡыйыулығы еткән Алпамыша бит әле ул!
font-family:"NewtonITT","serif";mso-ansi-language:BE">
font-family:"NewtonITT","serif";mso-ansi-language:BE">
font-family:"NewtonITT","serif";mso-ansi-language:BE">Тырнаҡ осондай ай
font-family:"NewtonITT","serif";mso-ansi-language:BE">Тамара Искәндәриә
font-family:"NewtonITT","serif";mso-ansi-language:BE">
font-family:"NewtonITT","serif";mso-ansi-language:BE">Шағир
ҡарт имән боҙа биреп күренеште,
тарбайған бар тарафтарға.
булмышы – үҙһүҙлелек, самаһыҙлыҡ.
ағас тәртип һаҡлап үҫкән ерҙә
улар туҙған дауыл-өйөрмәләй,
тынмаҫ шағир уйы урғылғандай.
font-family:"NewtonITT","serif";mso-ansi-language:BE">
font-family:"NewtonITT","serif";mso-ansi-language:BE">Һиңә – юлға
быныһын, әле уныһын алып,
әйберҙе үлсәп, ҡарап, кире һалып
саҡта мин ҡапыл аңлап алам:
китәһең, йәнем, мин бит ҡалам!
һуң мин бит, мин бит – ҡатын-ҡыҙ!