Беҙҙең утъяҡҡысҡа бурҙар ингән!

 

Гөлшат бөгөн оҙағыраҡ йоҡламаҡ булғайны ла, әсәһе иртәрәк уятып ҡуйҙы шул.

– Балам, хәҙер мин эш буйынса Өфөгә китәм. Һыйырҙы Разифа инәйең һауыр. Сәй ҡайнаған, бутҡа бешкән. Үҙең тороп ашағас та һауыт-һабаны йыйыштыр. Өйҙә себен эйәләшерлек булмаһын.

– Ярай, әсәй, – тине юлға әҙерләнеп йөрөгән әсәһен юрған аҫтынан башын ғына сығарып күҙәтеп ятҡан ҡыҙ.

– Гөлшат, утъяҡҡыстың ишеген асыҡ ҡалдыра күрмә! – тине әсәһе, йүгерә-атлай машинаға ашыға-ашыға.– Еләкте шунда урындыҡҡа йәйеп ташлағайным. Мал инә күрмәһен, ишетһен ҡолағың!

– Әй ҙә, ҡырҡ тапҡыр әйттең бит. Аңланым да инде! – тип ҡул һелтәне ҡыҙый, эргәһендә мырлап иркәләнгән бесәй менән уйнап.

Машина саң туҙҙырып күҙҙән юғалыуға, ул тора һалып, бөхтәләп урынын йыйҙы. Унан утъяҡҡысҡа сығып йыуынып алғас, борхоп ҡайнап ултырған самауырҙан ҡаймаҡлап сәй эсте. Һауыт-һабаны матурлап сайып, ишек алдына сыҡты.

Гөлшат, үҙе телгә уҫалыраҡ булһа ла, тырыш бала. Уҡыуға ла шәп, эшкә лә ҡулдары килешкән. Башланғыс класта ғына уҡыуына ҡарамаҫтан, әсәһенең ҡул араһына күптән ингән. Әле лә һепертке алып ишек алдарын һеперештерҙе, тауыҡтарға ем һибеп ебәрҙе. Көйәнтәләп Әселе буйындағы шишмәгә һыуға төштө. Яр башындағы ялпаҡ таштарҙы: “Мин бөгөн нисә ҡоймаҡ ашармын икән?” – тип һыуға сәрпәне. Нисектер ҡулы килешмәне, ахыры, бер ҡоймаҡ та насип булманы. Толомдарын һыуға тиклем тағатҡан өйәңкеләрҙе ҡосоп-ҡосоп әйләнде лә, мөлдөрәмә тулы кескәй күнәктәрен көйәнтәһенә эләктереп, ҡайтып китте.

– Күнәктәрең мөлдөрәмә тулы булһа, бәхетең дә тулы булыр, балам. Һыу алып ҡайтҡанда сайпылтма! – тип әйтә торғайны өләсәһе.

Шуғалыр ҙа Гөлшат күнәктәрен бейетмәй генә ташый һыуҙы.

Төш үткәс, ҡыҙый әхирәттәрен барларға тыҡрыҡтан атланы. Тәүҙә Асияларға барҙы, унан Люциәне эйәртте, шунан Зәкиәгә килде. Рәхәтләнеп, донъяларын онотоп туп уйнанылар.

– Гөлшат, һыйырыңды һауҙым, кәртәгә яп, әтеү үгеҙ эйәртеп алып ҡайтҡан, – тип, күрше инәйҙең өндәшеүе генә уны ысынбарлыҡҡа ҡайтарҙы.

– Әхейҙәр, һеҙ уйнай тороғоҙ, мин һыйырҙы ялан кәртәгә генә ябайым да, тағы уйнарбыҙ, йәме, – тип ҡулындағы тубын ҡыҙҙарға сөйҙө.

– Юҡ, миңә лә малды апҡайтырға кәрәк, әтеү әсәйем утауҙан килмәгән, – тип ҡабаланды Люциә.

– Беҙҙе һарыҡтарҙы ябышырға әсәйебеҙ көтәлер, – тип Зәкиә менән Асия ла ҡайтырға ашыҡты.

– Улайһа, мин дә һеҙҙең менән барам, хәҙер һыйырҙы ғына бикләйем дә, – тип эйәреп ҡайтҡан ауыл үгеҙен көс-хәл менән айырып, һыйырҙы ялан кәртәгә ябып, ваҡ малды ҡаршыларға көтөү ҡаршыһына саптылар.

Ҡараңғы төшөүгә генә арып-талып ҡайтты Гөлшат.

– Утъяҡҡысҡа әллә бурҙар ингән инде, Хоҙайым!? – тине тертләп. – Әллә нәмәләр гөрҫ итеп ҡалдысы?!

Ҡурҡа-ҡурҡа ғына ҡапҡанан инде лә аяҡ остарына баҫып үрелеп, тәҙрәнән ҡараны. “Әллә нәмә баҙлап яна, әллә убырмы юғиһә?” Утъяҡҡыс ишеге асыҡ. Шалтыр-шолтор итеп барып төшкән күнәктәр тауышына һикереп китте ҡыҙ.

– Разифа инәй!!! Беҙҙең утъяҡҡысҡа бурҙар ингән! Уй, ҡурҡам! – тип һөрәнләп, күршеләргә табан йән-фарман сапты.

Күрше инәй улы Шәмселхаҡ менән фонарь тотоп йүгерешеп килеп етте. Ут менән яҡтыртып ҡарағас, Шәмселхаҡ эсен тотоп көлә башланы.

– Уф, үләм! Ха-ха-ха! Ай, үләм!

– Ай, Алла, нимәгә ул тиклем көләһең? – тип аптырашты Разифа инәй менән Гөлшат. Тыйыла алмай көлгән малайҙың ҡулынан фонарын һыпыра тартып алып, асыҡ ишектән яҡтыртып ҡаранылар. Ысынлап та, йығылып көлөрлөк ине шул. Тар ғына утъяҡҡысҡа ике һыйыр ингән. Береһе урындыҡҡа баҫҡан, быныһы Гөлшаттарҙың һыйыры – Уҫал. Икенсеһе – ауыл үгеҙе. Уныһы иҙәндә тора. Утъяҡҡыстан боролоп сығырлыҡ түгел.

– Ай, Алла, утъяҡҡысты япмағанһың, күрәһең? – тип аптыраны Разифа инәй. – Йә, етер инде! – тип әрләне һаман быуылып көлгән улын. – Уның ниндәй көлкөһө булһын? Хәҙер нисек сығарыу хаҡында уйлар кәрәк.

– Көлмәй, көлкө ләһә. Кем индергән, шул сығарһын. Тәҙрәнән сығарырға кәрәк.

– Бынау ғына тәҙрәнән һыйыр сығарып була тиме? Юҡты һөйләп торма инде!

– Мин һарай ҡапҡаһын бәйләмәй, былай ғына япҡайным, шуға һыйыр сыҡҡан да инде. Утъяҡҡыстың ишеген үҙе мөгөҙө менән аса белә. Утъяҡҡысҡа еләк йәйгәйнек киптерергә, шуны ашаған инде...

– Ярай, илама, һыйыр һиңә ҡайнатма итеп сығарып бирер, – тип тағы көлә күрше малай.

– Туҡтайһыңмы, юҡмы?! Етәр, тим мин һиңә! – тип һуҡрана Разифа инәй. – Хәҙер ни төн етте. Ярай әле һауып өлгөргәйнем.

– Уҫал, Уҫал, мә, сыҡ, – тип өгөтләп тә, саҡырып та ҡаранылар һыйыр менән үгеҙҙе.

Үгеҙ боролорлоҡ түгел, утъяҡҡыс тар.

– Кит, кеше шул тиклем дә бәләкәс итеп утъяҡҡыс һалыр икән! – тип һөйләнә күрше инәй.

– Үгеҙ менән һыйыр Гөлшатҡа ҡунаҡҡа килер тип кем уйлаған, хи-хи-хи, – тип хихылданы Шәмселхаҡ. – Еләкте күп йыйғайныңмы? Эстәренә теймәҫ микән?

– Ике күнә-ә-әк,– тип буҙлай башланы ҡыҙый.

– Йә, йә, илама! Сеү! Әйҙә, өй ишегеңде биклә лә, беҙгә инеп йоҡла. Иртәнсәк һыйыр менән үгеҙ, көтөүгә китер ваҡыт еткәс, үҙҙәре сығыр әле.

– Әсәйем әрләр инде, – тип илай ҡыҙыҡай.

– Әрләр инде, ни хәл итәһең. Әрләр ҙә бөтөр. Әсәйҙәр насарлыҡҡа әйтмәйҙәр ул.

Башҡа саҡта көн эҫермәйенсә йоҡоһонан айырыла алмаған ҡыҙ икенсе көн таң һарыһынан һикерә һалып тороуға, Разифа инәй менән Шәмселхаҡ аяҡ өҫтөндә ине инде. Гөлшат тиҙ генә кейенеп, аяғына калуш эләктерә һалып, иртәнге һалҡын һауанан сирҡана-сирҡана үҙҙәренә табан йүгерҙе. Утъяҡҡыс ишеге асыҡ. Иҙәндә, ҡойроғон тегеләй-былай һелтәп, үгеҙ ята. Урындыҡта һыйыр көйшәп тора.

– Уҫал, әйҙә сыҡ, сыҡ, тиҙ бул, – тип асыуланып ҡысҡырҙы кескәй хужабикә.

– Му-у, – тип яуап бирҙе һыйыр.

– Йәнәһе, иҙән тултырып үгеҙ ята. Ни хәл итеп сығайым, ти инде, –тип хупланы һыйырҙы Разифа инәй.

– Бында тәҙрәне алмай булмаҫтыр. Тәҙрәнән йә таяҡ менән төртөп тәүҙә үгеҙҙе сығарырға, йә сыбыртҡы менән икеһен дә ярырға кәрәк, – тине Шәмселхаҡ.

Гөлшат ҡурҡа-ҡурҡа ғына үрелеп үгеҙҙең ҡойроғонан да тартып ҡараны. Үгеҙ тибенә, тик боролоп сыға алмай. Шәмселхаҡ тәҙрәне алып, ҡоҙоҡтан күнәк ҡармалай торған оҙон багор килтереп, үгеҙҙең маңлайынан этәрҙе. Мал арты менән сигенә-сигенә саҡ килеп сыҡты. Унан малай сыбыртҡыһын алып тәҙрә аша һыйырҙы һыҙырҙы. Һыйыр гөрҫ итеп таҡталары-ниҙәре менән урындыҡтан килеп төштө лә үгеҙ артынан урамға ташланды.

Ике көндән Гөлшаттың әсәһе ҡаланан ҡайтыуға, тәҙрәләр урынына ҡуйылған, урындыҡ таҡталары ҡағылған, ҡайтанан йыйылған еләк киптерергә йәйелгәйне.

 

Фәрзнә Ғөбәйҙуллина