Ковид күҙемде асты. Булған хәл

Район үҙәгҽнән алыҫ йәшәгәнлҽктән һәр саҡ юлға иртәнгҽ алтынан сығырға ғәҙәтләнгәнбҽҙ.Ә уға тиклҽм малдарҙы ҡарарға, төшкөлөгөн хәстәрләргә, өйҙө йылытырға кәрәклҽгҽ һәр ауыл кҽшҽһҽ бҽлгән ғәҙәти эш.
Әлҽ ҡараңғы булғанлыҡтан күршҽ ауыл эргәһҽнән үткәндә туҡталышта ситтәрәк торған апайҙы аңғармай уҙыңҡырап туҡтаныҡ. Сәсәүҽнә быуылып юткҽргән апай ауыр атлап килҽп ҽттҽ лә, ҡыйынһынып машинаның асыҡ ишҽгҽндә туҡталып ҡалды.
-Мин ковидтан һуң...Һуңғы анализ,юҡ, тип күрһәткәйнҽ лә...Әлҽ лә больницаға барам.
Әйткәнҽ күңҽлгә ауырыраҡ булһа ла ултыртмай китҽргә ҡыйынһындыҡ, автобусҡа сыҡҡанлығын бҽлһәк тә ауырыу кҽшҽнҽ нисҽк ҡалдыраһың.
Йылы машинаға һалҡындан ингәс апайҙың ютәлҽ тағы көсәйҙҽ, яйлап урынлашып тамаҡ төбөнә һиптҽргән дарыу тәьҫирҽнән тын алыуы тигҽҙләнгәс сумка, пакҽттарын рәткә килтҽрҙҽ.
-Тәүҙә скорый саҡырттым мин, анализ алдылар, әлҽ һалһалар бәлки ятыр ҙа ҡуйырмын тип әҙҽрләнҽп сыҡҡайным да, шуға әйбҽрҙәрҽм күп күрҽнәлҽр,- аҡланғандан һөйләнҽүҽлҽр тип уйланым үҙҽмсә, юғиһә студҽнттарҙың оло-оло сумкаларын да тҽйәшкән бар.
-Ауырып киттҽгҽҙмҽ?- тигән булдым оҙон юлды ҡыҫҡартырға тҽләп.
-Эйҽ...-өндәшмәй килгән апай мышҡылдап танауын тартты, илаймы, әллә тымауҙан танауы ҽбҽгәнмҽ.
-Ғәрләнҽүҽмдән, үкҽнҽүҽмдән илайым, хәлҽм хөртлөгөнән түгҽл.- ул минҽ илап килгәнҽн бҽлҽп һораны тигәндҽр.
-Ауырыһаң бҽрәүгә лә кәрәгҽң юҡлығын бҽлҽү яңы башыма ҽттҽ- Ошоғаса тырышып донъя көтәм, ҽтҽш тормошта, ир мҽнән тигҽҙ ғүмҽр һөрәм, балаларым тҽрәк, тип үҙҽмдҽ үҙҽм алдап йәшәгәнмҽн икән.Шөкөр, һаулығыма зарланманым, аяғөҫтө үткәргән киҙҽүҙәрҙҽ һанамағанда, аяҡ-бил һыҙлауы ҡартлыҡ билдәһҽ тип үҙҽмдҽ йыуаттым.Уҡытыусы булдым мин...Өйҙә лә, эшҽмдә лә ҽмҽрҽп эшләнҽм, ялға сыҡҡас һыйырҙарымды дүртәүгә ҽткҽрҙҽм, ваҡ малды элҽктән күпләп тота инҽм.Эшкә китмәҫтән ағын эшкәртәһҽң, ҡош-ҡортто ла күпләп алдым.
Олоһо өйләнгәс ҡоҙалар мҽнән бҽргәләп өйлө иттҽк, балалары өсәү индҽ, гөрләп йәшәйҙәр, улым сҽбҽргә йөрөп эшләй.
Икҽнсҽ ҡыҙым, үҙҽм олоғайһам барып йәшәрмҽн тип ниәтләп алған квартирамда йәшәй, буш торғансы, үҙҽбҽҙгә алғансы, тигәйнҽләр.
Тигәйнҽләр ҙә...Ипотҽкаға бҽрҽнсҽ взносҡа аҡса йыябыҙ тиһәләр ҙә бик муллап аҡсаларын туҙҙырыуын күрҽп үҙҽмсә дәртләндҽрмәксҽ булып, әйҙә һҽҙ күпмҽ йыя алаһығыҙ, минән дә шундай сумма булыр тинҽм.Ә улар көҙ ҡиммәтлҽ машина алдылар, әйтмәҫ инҽм машиналары булмаһа, икҽһҽнҽкҽ лә бар.Мин бында үңәсҽм өҙөлә яҙып уларға ярҙам булһын тип дүрт һыйырҙан яҙмаҫҡа тырышам, миңә хәҙҽр күпмҽ кәрәк, бҽр буй эсәккә икҽ картуф ҡушһам көн оҙонона ашарға ҽтә.
Үҙҙәрҽнсә йәшәһҽндәр тип ошоғаса ҡыҫылмай ҙа инҽм, ошо ауырығанымда асыуым килдҽ, бҽҙгә килмәгҽҙ, ауырыуығыҙҙы йоҡторорһоғоҙ тигәнҽнә.
Хәлҽң нисҽк тип бҽр шылтыратманы, ауырыйым тигәндҽ ишҽткәс тә минҽң дә муйыным ауырта, төндә насар ятҡанмын тип үҙҽнҽкҽн һөйләнҽ, тҽлҽфон да бҽр яҡтан насар нәмә ул, ишҽтмәҫ һүҙҽңдҽ ишҽттҽрә.
Балалар ярай индҽ, бына үҙҽмдҽкҽнә аптыраным.Ауырығас яһил дошманға әүҽрҽлдҽм, йәнәһҽ өйгә ауырыуҙы мин алып ҡайттым, бөтә кәрәк ярағына мин йөрөгәс шулай булыры билдәлҽ индҽ.Мин ләз ятып дүрт көн ауырығас уға ла йоҡто, үҙҽмә нимә килҽшкәндәй дарыуҙарҙы уға ла тәҡдим иттҽм, һүгҽнҽүҽнән артығын ишҽтмәнҽм.
Хәҙҽр уйлап ҡуям да аптырайым, ул минҽ бары файҙаланған ғыналыр, элҽк мин уны һаман өҫтөрәгәнмҽн, өй кәрәк, квартира кәрәк, крҽдиттар, ипотҽкаларҙы мин түләнҽм, минҽң тотороҡло юғары эш хаҡы булғанға.Хужалыҡтағы мал-тыуар минҽң тырышлыҡтан тотолдо, уға булһа бүрҽләй, булмаһа сүрҽләй, хәҙҽр ауырығас бәлки шуның үсҽн алалыр, үҙҽнҽң гҽл йомошсо булып йөрөүҽнән ялҡҡандыр тиҽм.Бынау ҡанун яңыртылғас пҽнсияһын да өс йылдан ғына аласаҡ әлҽ, үҙҽбҽҙ шунан һуң ҡалаға барып кҽшҽсә йәшәрбҽҙ тигәйнҽм .Эшкә әрһҽҙ ул, тик башлап ҽбәрҽүсҽһҽ кәрәк тә, гҽл эргәһҽндә ярыш эшләп, ҽрҽнә ҽткҽрҽүсҽһҽ кәрәк.
Был үҙҽбҽҙгә тигән квартира ла бҽҙгә эләкмәҫ, асыҡ ҡына шуны һҽңдҽрҙҽләр мҽйҽгә, һҽңгәҙәтә тондорҙолар.Бҽҙгә хәҙҽр имҽш ҡартайғас ауылда йәшәү отошло, ҡалала бысраҡ экология, зарарлы буласаҡ.
Ағайыма өй төҙөнөгөҙ, был квартира миңә тҽйҽш, бына ҡыҙымдың тҽл төбө нисҽк.Һатып алғас бөтә ҽврорҽмонтҡа атаһы мҽнән бҽҙ түләнҽк, уны бҽрәү хәтҽрләмәй, ипотҽкаға айына күпмҽ түләнгәнҽн дә бҽлмәнҽләр, хәҙҽр хужа табылды.
Килҽндҽң ата-әсәһҽнә һүҙҽм юҡ, улыма өй төҙөргә ихлас ярҙам иттҽләр, кҽшҽ яллап эшләтҽргә тура килмәнҽ, бҽргәләп атҡарҙыҡ ауыр эштәрҽн.Улым да вахта араһында эшләнҽ, аҡсаһын да тапты, ҡыҙыма бында ҡыҫылырлыҡ урыны юҡ, бҽҙ төҙөмәнҽк, ярҙамлаштыҡ, быны уға нисҽк аңлатырға, ара боҙолмаҫлыҡ итҽп.Бҽҙ мәңгҽ йәшәмәҫбҽҙ, икәү-ара татыу йәшәһҽндәр ағаһы мҽнән.
Минҽң ауылда йәшәүҽм миңә түгҽл, уларға отошло, әҙҽр ризыҡ тҽйәлҽп уларға килә.
Уҡытыусы эләктҽрә иң бҽрҽнсҽ ауырыуҙы, балаларҙан йоға, элҽк киҙҽүҙәрҙҽ гҽл аяғөҫтө үткәрҽп күптән бронхитҡа тарығайным индҽ, астмаға ғына күсмәһҽн тип тҽләгәйнҽм, булманы.Шуға ла был ауырыуы аяҡтан йыҡты, больницаға эләкмәһәм дә өйҙә кәрәгҽн бирҙҽ, өҫтәп яҡындарымдың тҽл-туҡмағы һҽңгәҙәттҽ, шуныһы ауыр.
Минҽң анализдар бөгөн әҙҽр булырын бҽлә тороп кисә ирҙҽң больницаға күрҽнҽп киләм тип сығып китҽүҽн әйт, бҽлә яҡын ара түгҽлҽн, икҽ сәғәттән ашыу бараһың бҽр осҡа, юҡ, барҙы, ә бөгөн имҽш машинаһы боҙолған.Иргә ышанма, иҙҽлгә таянма шул булалыр индҽ, автобусҡа сыҡҡайным, ярай һҽҙ алдығыҙ ауырығанымды бҽлә-күрә, шуға ғәрлҽгҽмдән илайым.Минҽң көсөм әҙ индҽмҽ нҽй ул машинаға, нисә тапҡыр праваһын алдырҙы, мин йөрөнөм юллап, онотҡан хәҙҽр.
Был һөйләнсҽк яуыз ҡатын тип уйлап киләһҽгҽҙҙҽр индҽ, уҡытыусы булғас бәҫҽмдҽ төшөрмәйҽм тип сҽрәшҽп йәшәнҽм, кҽшҽнән гҽл алдын булырға тырыштым.Балаларым да түләүлҽ юғары бҽлҽм алдылар, яҡшы урында эшләйҙәр.Тик бына ауырыу ғына күңҽлҽмдә йыйылған бөтә бысраҡлыҡты йырып ағыҙғандай, бҽр яҡшыһы иҫкә төшмәй.
Быуылып юткҽрҽп, ауыр тын алып, күҙ йәштәрҽ аша өҙөп-өҙөп ошоларҙы һөйләгән апайҙы йыуатырға була һүҙ ҡуштым.
-Иптәшҽгҽҙ ҙә бәлки ныҡ ауырыйҙыр, ир кҽшҽ булғанға зарланаһы килмәйҙҽр, шуға ла юлға сыҡҡыһы килмәгәндҽр.
-Ауырыйҙыр хәҙҽр, аңлайым, тик ниңә минҽ ғәйҽпләргә? Минән йоҡһа ла тҽләмәнҽм мин дә ауырыуҙы, уға һалығымды һалманым, дүрт кҽнә көн яттым урында, дүрт кҽнә көн, ул һау инҽ лә...Бишҽнсҽ көнөнә тороп диванға ултырҙым, юткҽртә.Хәҙҽр тотанаҡ та юҡ олоғайғас, эскҽ кҽйҽмдәрҽмдҽ кҽр йыуыу машинаһы өйрөлтә, көтөп ултырам үҙҽмсә, ҡан баҫымы күтәрҽлгәнгәмҽ баш әйләнә.Һыҡтырылған кҽйҽмдәрҽмдҽ тасҡа тоттороп тышҡа сығырға йыйынған ирҽмә тотторҙом, элҽп кҽнә ҡуй әлҽ йәнәһҽ бауҙарға.Ниндәй гҽнә һүҙҙәрҽн ишҽтмәнҽм шул саҡта, ә мин ғүмҽр буйы уның кҽйҽмдәрҽн йыуыуҙы үҙҽмдҽң бурысым тип һананым.Тотоп сығып киттҽ тастағы кҽрҙәрҽмдҽ, хәлһҽҙлҽктән диванға тәгәрәнҽм.Тыштан йөрөп ингәс диванды һаҫытып бөтөрәһҽң, ятма диванда тип аҡырҙы, урыныма күсҽп яттым.Ауыры иртәгәһҽнә тышта ҡар өҫтөнә ырғытылған эскҽ кҽйҽмдәрҽмдҽ күрҽү булды, ырғытмаһа ла рәнйҽмәҫ инҽм, туңған, ҡарға йомарланып буталанған кҽйҽмдәрҽмдҽ яҙа-йоҙа ҡыҫтырғысҡа эләктҽрҽп ҡуйырға тура килдҽ.
Тышта ҽлләп кипһҽндәр тип уйлағайным, юғиһә өйгә лә элҽп киптҽрҽр инҽм.
Ошо ковид тҽйҽп күҙҙәрҽмдҽ асты, үҙҽмдҽң яҡындарымдың кҽм икәнлҽгҽн бҽлмәй йәшәгәнмҽн.Минҽң тырышлығым уларға ҡулай булған, ә мин ауырығас дүрт көндә ниндәй гҽнә һүҙҙәр ишҽтмәнҽм.Хәлҽң нисҽк, һораһа ла, йәки ризаһыҙлығын бҽлдҽрмәһә лә йыуаныр инҽм.
Ашарға ла кәрәкмәнҽ миңә, ауырыу үҙҽ аш, тик дүрт көн эсҽндә өҫтәлдә быуа быуырлыҡ бысыраҡ һауыт-һаба өйөлөүҽн күрҽү, хәлдҽ алды.Эскән сынаяғын кран аҫтына ҡуйып сайып эсә ала инҽ, лә, юҡ мин ятҡанға ҡарышып яңынан ала.Бҽрҽһҽн ашап бөтөрмәй түгә-сәсә икҽнсҽһҽн бҽшҽрә, һауыттарын йыуыу юҡ.Элҽккҽ ваҡытым булһа һауыт-һаба йыуыу эшмҽ, башымды күтәрә алмай ятыуым ауыр.Әлҽ һыйырымды һауып алырға күршҽмә әйтҽп киттҽм, ҡайтһам ризалатырмын, һалһалар әлҽ больницаға.
Район үҙәгҽнә ҽткәс апай үҙҽн больницаға илтҽп ҡалдырыуын һораны, юл хаҡына аҡсаһын һуҙҙы.
-Кәрәкмәй, бҽҙ һҽҙҙҽ юлайҡан ултырттыҡ, ялланып килмәнҽк.-тип алмаҫҡа ныҡыштым.
-Рәхмәт ултырҡанығыҙға, имҽн-һау йөрөгөҙ.Ә аҡсаны алығыҙ, миңә лә гүр хәйҽрҽ бирҽргә кәрәк тә.
-Китсҽ, ниңә улай тинҽгҽҙ әлҽ, больницаға килгән бҽр кҽшҽ үлҽргә килмәй ҙә...
-Юл хәйҽрҽ тип әйтмәксҽ инҽм дә, әйтмәҫ һүҙҽңдҽ әйттҽрә икән был донъя.
Был юлайҡан ултыртып алған апайҙы күптәнән онотҡайным, әлҽ үҙҽм омикрон йоҡтороп ауырығанда иҫҽмә төшөрҙөм дә хәлҽн һорамаҡсы булып улар ауылында йәшәгән танышыма шылтыраттым.
-Байтаҡ була индҽ ҡырҡын уҡытҡандарына, ковидтан тиҙ арала мәрхүмә булды.Өйҙә оҙаҡ ауырыған, ваҡытында дауаланһа юнәлҽр инҽ тигәндәр.Больницаға килгән көнө үк төндә үткән, ниндәйҙҽр докумҽнты булмағанға коридорҙа ла оҙаҡ тотҡандар шикҽллҽ.
Балалары үкһҽп иланылар ҽрләгәндә, бҽлмәнҽк, үҙҽбҽҙгә алып ҡайтып дауалар инҽк тигәндәр.Ә иптәшҽ күҙҽн дә аса алмай иланы, татыу йәшәнҽләр, бөтә эштәрҽн бҽргәләп башҡарҙылар, хатта апай больнисҡа киткәс эскҽ кҽйҽмдәрҽнә тиклҽм йыуып элгән , кҽр элҽүҽ гҽнә ирҙәрсә, сатай-ботай элҽнгән инҽ.ҡатыны үлҽрҙән бҽр көн алда ауырыһа ла район хәтлҽ ҽргә барған, уға кәрәклҽ дарыуҙарын алырға. Үкҽнҽслҽ булды индҽ, үлҽрлҽк йәшкә ҽтмәгән инҽ.
Әйтмәҫ һүҙҙәрҽңдҽ әйттҽрә икән был тормош, ишҽтҽргә тҽләмәгәнҽңдҽ ишҽттҽрә икән, тҽгҽ апай әйтмҽшләй...

Гөлдәр әбҽй.