Баласаҡ хәтирәләренән

..."Беҙҙе - 8 баланы Хәкимә өләсәйем ҡарап үҫтерҙе", - тиһәм, мәрхүм атайым һәм әсәйемдең рухтары рәнйемәҫ тип ышанам, сөнки улар бар ғүмерҙәрен колхоз эшенә бағышлаһа, өләсәйем өй эштәре, аш-һыу, балалар менән булды. 5 малай, 3 ҡыҙ уның тәмле аштарын, мейестә күпереп бешкән икмәктәрен ашап, уның һөйләгән әкиәттәрен тыңлап үҫтек. Һике уратып, теҙелешеп уның ҡулынан самауыр сәйҙәрен эскән саҡтар онотолмаҫ хәтирәләр булып ҡалған...
Ул бер аяғын бөгөп, икенсеһен һикенән иҙәнгә төшөрөп ултырыр ҙа, ике толомға бүлеп, тығыҙ итеп үрелгән, сулпылы сәстәрен йәтеш кенә арҡа һыртына һелтәп ебәрер ҙә, һул ҡулына ҙур шәкәр киҫәген ҡыҫып, уң ҡулындағы, атайым үҙе эшләп биргән, бысаҡ менән уны ваҡлап һәр беребеҙгә таратып бирер ине. Шунан, шажылдап торған самауарынан, беҙҙең өй эргәһендәге тәмле шишмә һыуынан ҡайнаған сәйен кәсәләргә ҡойоп беҙгә таратыр ине. Эх, ул сәйҙәр!.. Оноторлоҡ түгел... Өҫтәүенә, өләсәй бешергән икмәккә, сипараттан әле генә үткәргән ҡаймаҡ менән үҙебеҙҙең умарта балын һыйпап ебәрәбеҙ ҙә, рәхәтләнеп сәйҙәр эсәбеҙ... Ммм, тәмлелеге - телең йоторлоҡ!
... Беҙҙең Хәкимә өләсәй бигерәк пөхтә ине: һис ҡасан кейемдәрен үтекләмәй кеймәне, һандыҡ төбөнән алып "Красная Москва" исемле хушбуйҙарын самалы ғына ҡолаҡ артына тамыҙып алыр ине лә, тештәрен күмер менән ышҡып йыуып, еңдәрен һыҙғанып һәр иртә эшкә тотонор ине. Мин уның бер ҡасан да тауыш күтәргәнен, талашҡанын ишетмәнем - ул бигерәк сабыр һәм баҫалҡы булды.
Намаҙҙы ҡалдырманы, ураҙалар тотто. Кейеме бороңғоса: оҙон күлмәк, камзул, ойоҡ, йөн нәски, үзбәк кәлүшенән булды. Мунса яратты, күрше ауылдағы әхирәттәренә, арлы-бирле әйберҙәрен сепрәк төйөнсөгенә һалыр ҙа, таяғына таянып, уларҙа йылына бер йөрөп килер ине.
Миңә, ҡыҙҙарҙың бәләкәйенә, уның менән ятыу бәхете апайҙар үҫеп, интернатҡа киткәс кенә тәтене. Уғаса, балаларса ныҡышып, ҡабарып торған түшәк, яҫтыҡ йәйелгән тимер карауатҡа, уларҙың аяҡ остарына, өсөнсө кеше булып һыйынып барып ятыр инем. Өләсәйгә яҡыныраҡ булаһы килгәндер инде, күрәһең...
Ул, аллаға шөкөр, оҙон ғүмерле булды - 100-ҙө тултырғандыр тип уйлайым. Сөнки, һуңғы йылдар: - "Өләсәй, һиңә нисә йәш?"-тип һораһаң, ул: - "93, ҡыҙым, 93",- тиер ине. Шулай, 93 йәш уға күп кенә йылдар булды, шикелле ул. Уға нисә генә йәш булмаһын - иң матур, иң һөйкөмлө, иң аҡыллы өләсәй беҙҙеке ине! Беҙ уны ныҡ яраттыҡ. Атайым уға һүҙ тейҙермәне, әсәйем "Ҡәйнәм", тип кенә торҙо (әҙерәк, беҙҙең яратыуҙан, көнләшеүен көнләште, шикелле лә, әммә, хөрмәт итте).
...Мин, уның был фани донъяларҙан киткәс кенә, бөтөнләй, беҙгә ысын өләсәй булмауын, белдем...
...Беҙҙең ғаиләгә уны буталсыҡ, ҡатмарлы тормош һәм яҙмыш елдәре ебәргән булған икән...

Наилә сәфәрғолова.